Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2023/5729 Kararı

MAHKEMESİ: İş Mahkemesi

SAYISI: 2019/435 E., 2020/353 K.

HÜKÜM/KARAR: Kısmen kabul

Taraflar arasında Mahkemece görülen iş kazası nedeniyle vefat eden sigortalının yakınlarının maddi ve manevi tazminat istemi davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Kapatılan 21.Hukuk Dairesince Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.

Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabul ve kısmen reddine karar verilmiştir.

Mahkemesi kararı davalı... Parke Şirketi ile ... vekili tarafından temyiz, davacılar vekili tarafından ise katılma yolu ile temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi ... tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA

Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkillerinin murisi ...'ın 25.04.2012 tarihinde iş kazası neticesinde vefat ettiğini, müvekkillerinin murisinin davalılardan... Parke A.Ş.'de paketleme sorumlusu olarak çalıştığını, Bims Parke Makinesi Karelaj hattında hatalı briketleri makine çalışma alanından almak isterken, karelaj alanındaki presin müvekkillerinin murisi üzerinde baskı yapması sonucu kazanın meydana geldiğini, Kayseri Cumhuriyet Başsavcılığının 2012/11567 Sor. nolu dosyasından alınan bilirkişi raporuna göre ölümlü iş kazasının meydana gelmesinde işyerinin sahibi ve işletmecisi olan işveren sıfatındaki ...'ın asli kusurlu olduğunu, iş yerinin üretim müdürü olan ... ile iş yerinde vardiya ustabaşısı olarak görev yapan ...'ın ise tali kusurlu olduğunun tespit edildiğini, müteveffanın kaza öncesinde eşine makinenin bozuk olduğunu ve düzen tutmadığını söylediğini, kazanın gerekli güvenlik önlemlerinin alınmaması nedeniyle meydana geldiğini, müvekkillerinden ...'ın müteveffanın eşi olduğunu velayeti altında olan oğlu ... ve kendileri ile aynı konutta ikamet eden kızı... ve torunları Mert ve ... evin tek çalışanı olan müteveffanın desteğinden yoksun kaldıklarını, müvekkillerinin murisinin acı bir şekilde vefat etmesi sebebiyle müvekkillerinin psikolojik çöküntü içine girdiklerini bildirerek fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, müteveffanın eşi ... için 150.000.00 TL, oğlu Ümit Aktaş kızı..., kızı Emel Aktaş ve oğlu ... için ayrı ayrı 70.000,00 TL, torunları ... ve ... için 35.000,00 TL manevi tazminat, müvekkillerinden ... için 10.000,00 TL, oğlu ..., kızı..., torunları ... ve ... için ayrı ayrı 2.500,00 TL manevi tazminatın kaza tarihi itibariyle yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalılara tahmiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

II. CEVAP

1.Davalı ... cevap dilekçesinde özetle; kaza tarihinde davalı iş yerinde vardiya ustabaşısı olarak görev yaptığını, kazanın nasıl meydana geldiğini görmediğini, kazanın meydana gelmesinde herhangi bir kusurunun olmadığını, müteveffa işçinin görev alanı olmamasına rağmen karelaj makinesinde çalışırken kazanın meydana geldiğini beyan ederek kendisi hakkında açılan davanın reddini talep etmiştir.

2.Davalı ... cevap dilekçesinde özetle; davalı işyerinde kaza tarihinde üretim müdürü olarak görev yaptığını, kaza anında iş yerinde olmadığını, kazanın nasıl meydana geldiğiyle ilgili bir bilgisinin ve görgüsünün olmadığını, kazayı diğer davalı ...'ın telefonla haber vermesi nedeniyle haberdar olduğunu beyan ederek kendisi hakkında açılan davanın reddini talep etmiştir.

3.Davalılar... Parke Tic. A.Ş. ve ... vekili cevap dilekçesinde özetle; davacının geçirmiş olduğu kazada müvekkillerinin kusurunun bulunmadığını, kazanın işçinin müvekkili iş yerinde bulunan karalej makinesindeki hatalı briketleri makine çalışır haldeyken almak üzere makineye müdahale etmesi sonucu meydana geldiğini, davacılardan Emel, Harun ve Elif'in reşit ve evli olmaları, davacılardan Mert ve Barış isimli torunlarının ise baklama yükümlü oldukları anne babasının olduğunu davaya konu kaza sebebiyle davacılara sosyal güvenlik kurumunca yapılan ödemelerin araştırılması ve tazminat tutarlarından düşürülmesi gerektiğini, müvekkillerinin kazanın meydana gelmemesi için üzerlerine düşen tüm görevlerine yerine getirdiklerini, kazanın tamamen işçinin işin niteliği gereği aranan dikkat ve özeni göstermemesinden ve çalışır haldeki makineye müdahale etmesinden kaynaklandığını beyan ederek davanın müvekkilleri açısından reddini talep etmiştir.

4.Davalı ... Anonim Türk Sigorta Şirketi vekili cevap dilekçesinde özetle; davalılardan... Parke Yapı Mak. Tic. müvekkili şirketin nezdinde sigortalandığını, sigortalının sorumluluğunun bulunmadığı hallerde müvekkili sigorta şirketinin herhangi bir sorumluluğundan söz edilemeyeceğini, davacının torunlarına ve kızlarına maddi olarak destek olmasının hayatın olağan akışına uygun olmadığını beyan ederek davanın müvekkili şirket açısından reddini talep etmiştir.

III. MAHKEME KARARI

Mahkemenin 05.11.2015 tarihli, 2014/244 Esas, 2015/455 Karar sayılı ilk kararında özetle;

1 Davacının davalı ... aleyhine açtığı davanın reddine,

2 Davacının diğer davalılar aleyhine açtığı davanın kısmen kabul kısmen reddi ile;

Davacı ... için 105.109,56 TL maddi, 60.000,00 TL manevi tazminatın kaza tarihi olan 25.04.2012 tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davalılar Anadolu Sigorta A.Ş., ... Parke Yapı Elemanları İnşaat Madencilik Nakliye Sanayi ve Tic. A.Ş., ... ve ...'dan müştereken ve müteselsilen alınarak davacı ...'a verilmesine, (Davalı ... şirketinin faiz sorumluluğunun dava tarihi olduğunun gözetilmesine,)

Davacı ... için 4.294,29 TL maddi, 30.000,00 TL manevi tazminatın kaza tarihi olan 25.04.2012 tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davalılar Anadolu Sigorta A.Ş., ... Parke Yapı Elemanları İnşaat Madencilik Nakliye Sanayi ve Tic. A.Ş., ... ve ...'dan müştereken ve müteselsilen alınarak davacı ...'a verilmesine, (Davalı ... şirketinin faiz sorumluluğunun dava tarihi olduğunun gözetilmesine,)

Davacılar..., Emel Aktaş (Börklü) ve ... için ayrı ayrı 10.000,00 TL manevi tazminatın kaza tarihi olan 25.04.2012 tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davalılar Anadolu Sigorta A.Ş., ... Parke Yapı Elemanları İnşaat Madencilik Nakliye Sanayi ve Tic. A.Ş., ... ve ...'dan müştereken ve müteselsilen alınarak davacı ...'a verilmesine, (Davalı ... şirketinin faiz sorumluluğunun dava tarihi olduğunun gözetilmesine,)

Davacılar ... ve ... için ayrı ayrı 2.000,00 TL manevi tazminatın kaza tarihi olan 25.04.2012 tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davalılar Anadolu Sigorta A.Ş., ... Parke Yapı Elemanları İnşaat Madencilik Nakliye Sanayi ve Tic. A.Ş., ... ve ...'dan müştereken ve müteselsilen alınarak davacı ...'a verilmesine, (Davalı ... şirketinin faiz sorumluluğunun dava tarihi olduğunun gözetilmesine,) fazlaya ilişkin istemin reddine, karar verilmiştir.

IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ

A. Bozma Kararı

1.Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar ve davalılardan... Parke Yapı Elemanları İnşaat Madencilik Nakliye San. ve Tic. A.Ş. vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.

1. (Kapatılan) 21.Hukuk Dairesinin 13.06.2019 tarih ve 2017/4548 Esas ve 2019/4358 Karar sayılı ilamında özetle; davacı eş yararına hükmedilen 60.000 TL ile ve bir kısım çocuklar yararına hüküm altına alınan 10.000,00'er TL manevi tazminat tutarlarının az olduğu, somut olayda, hükme esas alınan hesaba ilişkin bilirkişi raporunda Kristal İş Sendikası tarafından bildirilen emsal ücretin esas alınarak asgari ücretin 2,86 katı ile sonuca gidildiği ancak kazalı işçinin olay anında sendikalı olduğuna ilişkin dosyada her hangi bir kayıt bulunmadığı, maddi tazminat bakımından yapılacak işin; mahkemece, işcinin yaptığı işi, yaşı, kıdemi belirtilmek suretiyle TÜİK’ten, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile işin yapıldığı yerdeki Meslek Odalarından sigortalının, yaptığı işe karşılık, iş kazası tarihi ile bilinen dönem içerisinde günlük veya aylık net alabileceği emsal ücreti sormak, neticesinde kazalı işçiye ait oluşa ve gerçeğe uygun ücreti tereddütsüz olarak belirlemek, hesaplamanın yapıldığı yeni bir rapor almak ve fakat hükme esas teşkil eden 23.06.2015 tarihli rapordaki veriler dikkate alınarak ve usulü kazanılmış haklara riayet edilerek rapor neticesine göre bir karar vermekten ibaret olduğu belirtilerek mahkeme kararı bozulmuştur.

B. Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar

Mahkemenin 01.07.2020 tarihli ve 2019/435 Esas, 2020/353 Karar sayılı kararı ile; Yargıtay 21. Hukuk Dairesinin bozma kararı dikkate alınarak emsal ücret araştırması yapıldığı, bozma ilamı doğrultusunda yapılan yargılamada davacılar ..., ..., ... ve ... için manevi tazminat talepleri yeniden değerlendirilerek ...'ın 60.000 TL'den 70.000 TL'ye, ..., ... ve ...'ın manevi tazminat alacakları 10.000 TL'den 20.000 TL olarak hüküm altına alınmasına karar verildiği, davacıların maddi tazminat alacakları talebine ilişkin olarak ise; 11.03.2020 tarihli davacılar vekilinin beyanı incelendiğinde, temyiz aşamasında bulunan kararın diğer Anadolu Sigorta aleyhine kesinleşip ödeme yapıldığı için maddi tazminat açısından davanın konusuz kaldığını, yeniden karar verilmesine yer olmadığına şeklinde beyanda bulunduğu, ayrıca davacı vekili Av. ...'in maddi tazminata ilişkin tazminatın ödendiğine dair icra takibi ve tahsilat makbuzu konulu dilekçesinde ... 25. İcra Dairesi'nin 2015/34938 dosya numarası ile 228.000,00 TL borç tahsilatı adı altında ödeme yapıldığını belirttiği, buna göre davacıların maddi tazminat taleplerinin konusuz kalması nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına dair karar verildiği gerekçesiyle;

Davacının diğer davalılar aleyhine açtığı davanın kısmen kabul kısmen reddi ile;

1 Davacı ...'ın maddi tazminat talebi yönünden davanın konusuz kalması nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına, 70.000,00 TL manevi tazminatın kaza tarihi olan 25.04.2012 tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davalılar Anadolu Sigorta A.Ş., ... Parke Yapı Elemanları İnşaat Madencilik Nakliye Sanayi ve Tic. A.Ş., ... ve ...'dan müştereken ve müteselsilen alınarak davacı ...'a verilmesine, (Davalı ... şirketinin faiz sorumluluğunun dava tarihi olduğunun gözetilmesine,) fazlaya ilişkin talebinin reddine,

2 Davacı ...'ın maddi tazminat talebi yönünden davanın konusuz kalması nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına, 30.000,00 TL manevi tazminatın kaza tarihi olan 25.04.2012 tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davalılar Anadolu Sigorta A.Ş., ... Parke Yapı Elemanları İnşaat Madencilik Nakliye Sanayi ve Tic. A.Ş., ... ve ...'dan müştereken ve müteselsilen alınarak davacı ...'a verilmesine, (Davalı ... şirketinin faiz sorumluluğunun dava tarihi olduğunun gözetilmesine,) fazlaya ilişkin talebinin reddine,

3 Davacılar..., ... ve ... için ayrı ayrı 20.000,00 TL manevi tazminatın kaza tarihi olan 25.04.2012 tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davalılar Anadolu Sigorta A.Ş., ... Parke Yapı Elemanları İnşaat Madencilik Nakliye Sanayi ve Tic. A.Ş., ... ve ...'dan müştereken ve müteselsilen alınarak davacılar..., ... ve ...'a verilmesine, (Davalı ... şirketinin faiz sorumluluğunun dava tarihi olduğunun gözetilmesine,) fazlaya ilişkin talebinin reddine,

4 Davacılar ... ve ... için ayrı ayrı 2.000,00 TL manevi tazminatın kaza tarihi olan 25.04.2012 tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davalılar Anadolu Sigorta A.Ş., ... Parke Yapı Elemanları İnşaat Madencilik Nakliye Sanayi ve Tic. A.Ş., ... ve ...'dan müştereken ve müteselsilen alınarak davacı ...'a ve ... yönünden velayeten ...'a verilmesine, (Davalı ... şirketinin faiz sorumluluğunun dava tarihi olduğunun gözetilmesine,) fazlaya ilişkin istemin reddine, karar verilmiştir.

V. TEMYİZ

A. Temyiz Yoluna Başvuranlar

Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı... Parke Şirketi ile ... vekili temyiz, davacılar vekili ise katılma yolu ile temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri

1.Davacılar vekili katılma yolu ile temyiz dilekçesinde özetle; Yargıtay bozma ilamına yerel mahkemece uyma kararı verilmesi ile, manevi tazminat yönünden lehlerine usulü kazanılmış hak doğduğunu, buna rağmen yerel mahkemenin iş bu temyiz konusu kararında manevi tazminat yönünden karşı vekalet ücretinde artış yaparak 19.530TL'ye hükmettiğini, aleyhe hüküm kurma yasağı gereği davalılar lehine daha yüksek miktarda vekalet ücretine hükmedilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğunu beyanla kararın bozulmasını talep etmiştir.

2.Davalı... Parke Şirketi ile ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; yerel mahkemenin fahiş miktarlarda manevi tazminata hükmettiğini, hükme esas alınan kusur ve hesap raporları eksik ve hatalı olduğundan ve raporlara itirazları ile ilgili hiçbir değerlendirme yapılmadığından hatalı raporlara dayanılarak kurulan hükmün de hatalı olduğunu, müvekkili firmanın iş sağlığı ve güvenliği anlamında üzerine düşen her türlü sorumluluğu yerine getirmiş olduğundan müvekkiline atfedilen fahiş kusur oranının kabulünün mümkün olmadığını, mahkemenin müvekkili ... yönünden davayı reddetmesine rağmen müvekkili lehine vekalet ücretine hükmetmediğini beyanla kararın bozulmasını talep etmiştir.

C. Gerekçe

1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme

Uyuşmazlık, iş kazasında vefat eden sigortalının yakınlarının maddi ve manevi tazminat istemlerine ilişkindir.

1. İlgili Hukuk

6100 sayılı HMK Geçici 3/2 maddesi delaletiyle uygulama imkanı bulan 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanunla yapılan değişiklikten önceki 1086 sayılı HUMK’nun 427 ilâ 444 üncü maddeleri, 6101 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkındaki Kanun 2 inci maddesi gereğince uygulanma olanağı bulunan 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunun 5 inci maddesi ve iş kazasının tespit tarihi itibariyle yürürlükte olan mevzuat hükümleri dikkate alındığında 818 sayılı Borçlar Kanunun 41,42,43,44,46 ve 47 inci maddeleri ile 332 inci maddesi, 4857 sayılı İş Kanun'un 77 inci maddesi, AAÜT nin 3/2 inci maddesi.

1. Değerlendirme

1.Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelerle bozmaya uyulmakla taraflar yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı dikkate alınarak, temyiz edenin sıfatına temyiz kapsam ve nedenleriyle kanun açık hükmüne aykırı görülen sebepler re'sen dikkate alınarak, davacılar vekilinin tüm, davalı... Parke Şirketi ile ... vekilinin aşağıdaki bentlerin kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.

2.Hüküm tarihinde yürürlükte olan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin 3/2 inci maddesinde müteselsil sorumluluk da dahil olmak üzere, birden fazla davalı aleyhine açılan davanın reddinde, ret sebebi ortak olan davalılar vekili lehine tek, ret sebebi ayrı olan davalılar vekili lehine ise her ret sebebi için ayrı ayrı avukatlık ücretine hükmolunacağı düzenlenmiştir.

3.Bu açıklamalar doğrultusunda somut olayda, davalı ...'a karşı açılan maddi ve manevi tazminat davasında bu davalı hakkında red kararı verilmesine karşın lehine red vekalet ücretine hükmedilmediği anlaşılmaktadır.

1. Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin, yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.

2. O halde, davalı... Parke Şirketi ile ... vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları gözetilerek hüküm bozulmalıdır.

6.Ne var ki; bu aykırılıkların giderilmesi, yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden, hüküm bozulmamalı, 6100 sayılı Kanun'un Geçici 3 üncü maddesi dikkate alınarak 1086 sayılı Kanunun 438 inci maddesi gereğince düzelterek onanmalıdır.

VII. KARAR

1. Davacılar vekilinin temyiz itirazlarının REDDİNE,

2. Davalı... Parke Şirketi ile ... vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,

3. Temyiz olunan, Kayseri 3. İş Mahkemesinin 01.07.2020 tarih ve 2019/435 E 2020/353 K sayılı ilamının:

a) Hüküm fıkrasına 13. bend olarak eklenmek üzere "13 Davalı ... kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT gereğince 3.400,00 TL vekalet ücretinin davacılardan alınarak davalı ...'a verilmesine" ibarelerinin yazılmak suretiyle hükmün DÜZELTİLEREK ONANMASINA,

İstek hâlinde peşin alınan temyiz harcının ilgililere iadesine, Aşağıda yazılı temyiz giderinin davacılardan alınmasına,

Dosyanın kararı veren Mahkemeye gönderilmesine,23.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.