Temyiz Karar Detayı

İletişim Bilgileri

• Kamu İdaresi:

• Yılı: 2008

• Daire: 3

• Dosya No: 39690

• Tutanak No: 40624

• Tutanak Tarihi: 09.06.2015

• Konu:

*KARAR*

TEMYİZ KURULU KARARI

Dosyada mevcut belgelerin okunup incelenmesinden sonra gereği görüşüldü;

1088 sayılı ilamın 14 üncü maddesinde; Antalya Gazipaşa Belediyesince İtfaiye Hizmetleri Müdürlüğünde görevli memurlara yapılan yemek yardımlarına ilişkin maliyetlerin yarısının, 19.11.1986 tarih ve 86/11220 sayılı Bakanlar Kurulu ile yürürlüğe konulan Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliğine aykırı olarak yemek yiyenlerden alınmaması sebebiyle verilen 12.664,15 TL tutarındaki tazmin hükmünün Temyiz Kurulunun 18.06.2013 tarih ve 37395-37396 tutanak nolu kararları ile Yönetmeliğin 9’uncu maddesinde sayılan ve yemek maliyetlerinin büyük kısmını oluşturan kalemlerden sonra kalan maliyete karşılık, Maliye Bakanlığınca memurlardan alınacak katkı paylarına ilişkin yayımlanan tutarların, Yönetmeliğe göre alınması gereken tutarlar olduğunun kabulü ile tazmin miktarının bu tutara göre hesap edilmesi için 1088 sayılı İlamın 14. maddesi ile verilen tazmin hükmünün BOZULARAK dosyanın kararı veren Daireye GÖNDERİLMESİNE karar verilmesi üzerine,

1822 sayılı ek ilamın 9. Maddesi ile Dairece ilk kararında ısrar edilerek aynı gerekçe ile tekrar tazmin hükmü verilmiştir.

Sorumlu temyiz dilekçesinde özetle; 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 212. maddesine dayanılarak çıkartılan, Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliğinin 4. maddesinde aynen; "Yiyecek yardımının gerektirdiği giderler, yemek maliyetlerinin yarısını aşmamak üzere, bu yönetmelik kapsamına dâhil memur kadrosu adedine göre kurum bütçelerine konulacak ödeneklerle karşılanır. Ödenek dağıtımı yemek servisi kurulacak kurumdaki memur sayısı dikkate alınmak suretiyle yapılır. Yemek bedelinin bütçeden karşılanamayan kısmı yemek yiyenlerden alınır..." Hükmü yer aldığını, Yönetmelik hükümlerine göre, kurum bütçesinden kadrolu memurların her gün yiyebileceği ihtimaline karşılık, yemek maliyetinin yarısını aşmamak üzere konulan yiyecek yardımı ödeneğinden harcama yapılabileceğini, yemek maliyetinin bütçeden karşılanamayacak olan diğer yarısının ise yemek yiyenlerden alınacağını, yemek yiyenlerden alınacak yemek tarifesi ise, her yılbaşında Bütçe Uygulama Talimatı ile asgari rakamlar üzerinden belirlendiğini, kurumların yemek maliyetinin kalan yarısını karşılayacak şekilde bu rakamların daha üstünde fiyatlar tespit edebileceğini, Yönetmeliğin 5. maddesi (Yemek servisi, yiyecek yardımından faydalanabilecek personel sayısının asgari 50 olması ve yemekhane için elverişli yer bulunması şartıyla atamaya yetkili amirin onayı ile kurulabilir.) gereğince; yemek yardımının yemek verme şeklinde yapılabilmesi için, belediyede yemekhane için elverişli bir yer bulunmaması ve personel sayısının da yönetmelikte belirtilen (50 kişi) asgari limitin altında kalması nedeniyle; 4734 sayılı ihale kanununu çerçevesinde; Belediye personeline yemek hizmeti alım ihalesi için, yaklaşık maliyetin firmalardan teklif alınarak hesaplandığını, bu maliyetin yarısının kurum tarafından karşılanacağının idari şartnamede belirtilerek, kuruma düşen pay üzerinden ihaleye çıkıldığını, buna göre firmaların yarı bedel üzerinden teklif verdiğini ve o bedel üzerinden sözleşme imzalandığını,

Yiyecek yardımı yönetmeliğinin 4. maddesi "Yiyecek yardımının gerektirdiği giderler, yemek maliyetlerinin yarısını aşmamak üzere, bu yönetmelik kapsamına dâhil memur kadrosu adedine göre kurum bütçelerine konulacak ödeneklerle karşılanır." Hükmünün, bütçeye yemek yardımı maliyetinin yarısını aşmayacak kadar ödenek konulması gerektiğini; dolayısıyla, Kurumlarının yapmış olduğu uygulamanın hukuka uygun olduğunu gösterdiğini,

Yönetmelikte, bütçeden karşılanmayan kısmının memurdan alınacağı belirtilip bir şekle bağlanmadığı halde, tazmin kararı verildiği ve yarı bedel üzerinden ihaleye çıkılmasının mevzuatta yerinin olmadığı, yemek maliyetlerinin yüksek gösterildiğinin belirtildiğini, yemek yardımı giderlerinde herhangi bir bütçe aşımı söz konusu olmadığı gibi ilişikte sunmuş olduğu Gazipaşa Esnaf ve Sanatkarlar Odasının belirlediği 2008 yılı yemek fiyatlarına ait listede de görüleceği üzere, yemek maliyetleri yüksek gösterilmediğini, bu nedenle kamu zararına sebebiyet verilmediğini ve konunun yeniden değerlendirilmesi gerektiği kanaatinde olduğunu,

Yalova Belediyesi Hesap İşleri Müdürlüğünün 2002 yılı hesabı için aynı konuda verilen tazmin hükmünü Temyiz Kurulunun 20.03.2007 Tarih ve 29215 sayılı kararla kaldırdığını, ayrıca bu konuda; Belediyelerinin 2007 Yılı Hesap dönemine ait aynı miktar, aynı usul ve şartlarda yapılan yemek hizmeti alım işi için, Sayıştay Temyiz Kurulunun 29.11.2011 Tarih ve 33970 sayılı İlamıyla tazmin hükmünün tamamının kaldırıldığını belirterek verilen tazmin hükmünün kaldırılmasını talep etmiştir.

Sayıştay Başsavcılığı karşılama yazısında; ” Personele İdare bünyesinde hazırlama veya ihale suretiyle temin edilip İdare bünyesinde sunma yerine, ihale yoluyla alınan yemek hizmetinin yemek bileti vermek suretiyle idare dışında temin edildiği anlaşılmaktadır.

Asıl İlam memurlara verilen öğle yemeği hizmet bedelinin yarısının ilgili personelden alınmamasına dayanmakta, bozma kararı ise yemek bedelinin yarısının personelden alınmaması üzerine kurulu kamu zararı hesabının yersiz olduğu ve yılı bütçe uygulama talimatında belirtilen asgari tutarlar üzerinden kamu zararı hesaplanması gerektiği yönünde olup, Daire bu karara karşı direnerek asıl İlam hükmü yönünde karar vermiştir.

Yemek bedelinin günlük 24 TL yaklaşık maliyet hesabıyla ve bedelin yarısı (12 TL) üzerinden ihale yapıldığı ve gerçekleşen ihale bedelinin tamamının İdarece ödendiği, İdare tarafından personelden doğrudan bir yemek bedeli tahsil edilmediği anlaşılmakta olup, personelin ise yemek bedelinin diğer yarısını (12 TL yaklaşık maliyet bedel üzerinden gerçekleşen ihale tutarının) karşıladığı ilgililer tarafından ileri sürülmüştür.

Yemek bedelinin yarısının ihale edilmesi şeklindeki uygulama ilgili mevzuatına aykırı ve yemek hizmet bedelinin tamamının İdare bütçesinden karşılanmasına yönelik bir işlemdir. Yapılması gereken hesaplanan yaklaşık maliyet bedelinin tamamı üzerinden yemek hizmet bedelinin ihale edilerek, gerçekleşen ihale bedelinin yarısının İdare bütçesinden diğer yarısının yılı bütçe uygulama talimatında belirlenen asgari tutarlardan az olmamak üzere personelden tahsil edilerek firmaya ödenmesi şeklinde olmalıydı. İşlemler mevzuatın öngördüğü ve özetlenen bu süreçte yürütülmeyip, dolaylı yollara başvurularak yemek bedelinin tamamının Kurum bütçesinden ödenmesine yol açılmış ve personelden yılı bütçe uygulama talimatında belirlenen asgari tutarlar dahi tahsil edilmemiştir. İleri sürülen gerekçeler ve temyiz talebi yersiz olup, Daire kararının tasdik edilmesi uygun olur.” Demiştir.

Devlet memurlarının yiyecek yardımından hangi hallerde, ne şekilde faydalanacaklarını ve bu yardımın uygulanması ile ilgili esasları belirlemek amacı ile çıkarılan Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliğinin “Yardım şekli” başlıklı 3 üncü maddesinde; yiyecek yardımının “yemek verme” şeklinde yapılacağı ve bu yardım karşılığında nakdi bir ödemede bulunulmayacağı belirtilmiştir. “Yemek servisi giderleri” başlıklı 4 üncü maddesinde ise; yiyecek yardımının gerektirdiği giderlerin, yemek maliyetlerinin yarısını aşmamak üzere, bu Yönetmelik kapsamına dahil memur kadrosu adedine göre kurum bütçelerine konulacak ödeneklerle karşılanacağı ve yemek bedelinin bütçeden karşılanamayan kısmının yemek yiyenlerden alınacağı belirtilmiştir.

Yönetmeliğin “Yardımın şartları” başlıklı 5 inci maddesinde; kurum bütçelerine yiyecek yardımı karşılığı olarak konulan ödeneğin, memurlara yemek vermek üzere kurulan yemek servisi, yardım sandığı, dernek veya bu mahiyetteki kuruluşa ödeneceği belirtilmiş ve yemek servisi kurulması için yiyecek yardımından faydalanabilecek personel sayısının asgari 50 olması, yemekhane için elverişli yer bulunması şartları getirilmiştir.

Anlaşılacağı üzere Yönetmelik “yemek verme” şeklinde yapılacak yardımın kamu kurum ve kuruluşlarında teşkil edilecek yemek servislerinde ifa edilmesi hususunda bir zorunluluk getirmemiştir. Kaldı ki, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun ‘Tanımlar’ başlıklı 4 üncü maddesinde yer alan ‘hizmet’ tanımı içinde “yemek hazırlama ve dağıtım” işine de yer verilmek suretiyle, bu işin anılan Kanun kapsamında ve ‘hizmet alımı’ şeklinde yürütülmesine imkan tanındığı görülmektedir.

Antalya Gazipaşa Belediyesi tarafından, söz konusu mevzuat hükümleri uyarınca ‘hizmet alımı’ suretiyle gerçekleştirilen yemek yardımlarına ilişkin maliyetlerin yarısının yemek yiyenlerden alınması gerektiği yönündeki ilam hükmü hususunda;

Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliğinde, yemek servislerine ilişkin “personel, kira, amortisman, su, elektrik ve havagazı” giderlerinin, yalnızca yemek yardımının servislerde yemek verme şeklinde gerçekleştirilmesi durumunda maliyetten düşüleceğine hükmedilmiştir. Şöyle ki;

Yönetmeliğin “Yardımın şartları” başlıklı 5 inci maddesinde yer alan;

“….

Yemek servisi için gerekli bina, tesis ve demirbaş eşya kurumlarca sağlanır. Bunlara karşılık memurlardan ücret alınmaz.” hükmü ile;

Yönetmeliğin “Yemek maliyetinin hesabı” başlıklı 9 uncu maddesinde yer alan;

“Bu Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin uygulanmasında, kurum kadrolarında olup, yemek servisinde görevlendirilen personel giderleri kira, amortisman, su, elektrik ve havagazı giderleri yemek maliyetine dahil edilmez.” hükmü birlikte değerlendirildiğinde; söz konusu giderlerin maliyet hesabından düşülebilmesi için yemek yardımlarının “kurum bünyesinde teşkil edilen yemek servislerinde -yemek verme- suretiyle gerçekleştirilmesi gerektiği görülmektedir.

Ancak Antalya Gazipaşa Belediyesi tarafından memurlara yapılan yemek yardımlarının, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun yukarıda yer verilen 4 üncü maddesi uyarınca, hizmet alımı kapsamında ihale edildiği ve yüklenici firma eliyle gerçekleştirildiği görülmektedir. Belediye bünyesinde yemek servisi kurulmamış olması ve yemek servisine tahsis edilen herhangi bir personel, bina, tesis veya demirbaş eşya bulunmaması sebebiyle, Yönetmeliğin 5 ve 9 uncu maddelerinin uygulanması mümkün görünmemektedir.

Her ne kadar yukarıda tutanak numaraları ve tarihleri belirtilen Temyiz Kurulu kararlarında özetle; “İhale yolu ile yapılan yemek alımlarında, Yiyecek Yardımı Yönetmeliğinin ‘Yemek maliyetinin hesabı’ başlıklı 9 uncu maddesinde belirtilen; personel, kira, amortisman, elektrik, su ve havagazı giderlerine ilişkin maliyetlerin tam olarak hesaplanması ve bu tutarların yemek maliyetinden düşülmesi sonrasında kalan tutarların yarısının yemek yiyenlerden alınması teknik açıdan mümkün olmadığından, Maliye Bakanlığı tarafından Bütçe Uygulama Tebliği ile belirlenen asgari günlük yemek bedeli tutarlarının, ‘Yiyecek Yardımı Yönetmeliği uyarınca yemek yiyenlerden alınması gereken tutarlar’ olarak kabul edilmesi ve tazmin hükmünün bu tutarlar üzerinden yeniden hesaplanması gerekir.” denilmekte ise de;

Yukarıda ayrıntılı şekilde izah edildiği üzere; Kamu İhale Kanunu çerçevesinde hizmet alımı yolu ile gerçekleştirilen yemek yardımlarının, “servislerde yemek verme suretiyle gerçekleştirilen yardımlar” gibi değerlendirilmesi ve sözleşme ile tespit edilen yemek bedellerinden, “yemek servisi kurulması” halinde ortaya çıkacak olan “servis maliyetlerinin” düşülmesi mümkün değildir.

Kaldı ki; 10.01.2008 tarih ve 26752 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 1 sıra nolu 2008 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Uygulama Tebliğinin 1 inci maddesinde;

“657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 212 nci maddesine dayanılarak hazırlanan ve 19/11/1986 tarih ve 86/11220 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliğinin 4 üncü maddesinde, yemek bedelinin bütçeden karşılanmayan kısmının yemek yiyenlerden alınacağı hükme bağlanmış bulunmaktadır.

Bu çerçevede, öğle yemeği servisinden faydalanan memurlardan 15/1/2007-14/01/2008 tarihleri arasında alınacak yemek bedelleri 12/1/2007 tarihli ve 26401 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan (1) Sıra No'lu 2007 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Uygulama Tebliğiyle belirlenmişti. Bu bedellerin yerine 2008 yılında öğle yemeği servisinden faydalanacak olanlardan en az aşağıda belirlenen tutarlar üzerinden günlük yemek bedeli alınması uygun görülmüştür.” denilmekle,

3 üncü maddesinde ise;

“Kuruluşlar hizmetlerinin özelliği, yemek maliyetleri ve yemek servisinin farklı mahallerde daha iyi şartlarda sunulması gibi hususları dikkate alarak belirtilen miktarların üzerinde yemek bedeli tespit edebileceklerdir.” denilmekle, yalnızca öğle yemeği servisinden faydalanacak olan memurlardan alınması gereken asgari günlük yemek bedellerinin tespit edilmiş olduğu ve kurumlara belirtilen tutarların üzerinde yemek bedeli tespit edebilme yetkisi verildiğinden, söz konusu Tebliğde yer alan asgari tutarların yemek maliyetlerinden düşülecek olan “yemek servisine ilişkin giderler” olarak değerlendirilmesi mümkün görünmemektedir. Söz konusu Tebliğde; kurumların, memurların aylık ek göstergelerine göre belirlenen asgari tutarların altında bir yemek bedeli belirlemiş olsalar dahi asgari tutarlar üzerinden günlük yemek bedeli almaları gerektiği belirtilmiş ancak Yönetmelikte yer alan “yemek servisi maliyetlerine” herhangi bir atıf yapılmamıştır.

Bu nedenle, Bütçe Uygulama Talimatı ile belirlenen miktarlar en az alınması gereken miktarı ifade etmektedir. Eğer bu miktarlar üzerinden kişilerden tahsil edilen bedel, yemek maliyetinin yarısını karşılamaya yetmiyorsa, bu miktarın yemek maliyetinin yarısını karşılayacak şekilde artırılması veya yemek maliyetinin düşürülmesi gerekmektedir. Aksi takdirde yemek maliyetinin yarısından daha fazla bir miktarın bütçeden karşılanması söz konusu olacaktır ki bu durum yukarıda açıklanan mevzuat hükümlerine aykırıdır. Her ne kadar sorumlular savunmalarında, söz konusu yemek ihalesinin kurum tarafından karşılanması gereken maliyete (yemek maliyetinin yarısına) ilişkin olduğunu iddia etseler de, bu uygulamanın hukuki bir geçerliliği bulunmamaktadır. Çünkü fiilen gerçekleşen yemek maliyeti, sözleşme bedeli ve bu bedel üzerinden yükleniciye ödenen yemek tutarlarıdır. Bu nedenle, sözleşme bedelinin yarısının belediye bütçesinden ödenmesi, diğer yarısının ise yemek hizmetinden faydalanan personelden tahsil edilmesi gerekmektedir.

Bu itibarla, sorumlunun temyiz talebinin reddi ile 1822 sayılı ek ilamın 9. maddesiyle 12.664,15 TL’ye ilişkin olarak verilen tazmin hükmünün TASDİKİNE,

Karar verildiği 09.06.2015 tarih ve 40624 sayılı tutanakta yazılı olmakla işbu ilam tanzim kılındı.