T.C.

İSTANBUL

12. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO:2017/688 Esas

KARAR NO :2024/462

DAVA:Alacak (Acentelik Sözleşmesinden Kaynaklanan)

DAVA TARİHİ:31/07/2017

KARAR TARİHİ:30/05/2024

Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Acentelik Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,

GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:

DAVA :Davacı vekili dava dilekçesinde özetle;Müvekkil ile davalı şirket arasında imzalanan 12.07.2016 tarihli acentelik sözleşmesi ile acente bağlı bulunduğu Ticaret Sicil Memurluğu İzmir ili sınırları dahilinde faaliyet gösterdiği, Müvekkilin, acentelik aldığı tarihten itibaren işlerini sorunsuz şekilde yürüttüğü davalı şirketin müşteri portföyünün genişlemesinde büyük rol oynadığı, Müvekkilin yapmış olduğu sigorta işlemleri ile davalı şirkete önemli gelir sağladığı ama buna rağmen davalı tarafın, .... Noterliği, ... yevmiye numaralı 15.02.2017 tarihli ihtarnamesi ile acentelik sözleşmesinin feshedildiğini bildirdiği, davalı yan tarafından yollanan ihtarname de “ İş bu ihtarname Muhatap ... ... A.Ş. ’ye tebliğinden itibaren 3 aylık sürenin sonunda hüküm doğuracak ve taraflar arasındaki 12.07.2016 tarihli Sözleşme Yapma ve Prim Tahsiline Yetkili Acentelik Sözleşmesi- poliçe iptallerinden dolayı müşteriye yapılan prim iadeleri sonucunda poliçe iptallerindeki iade komisyon tutarlarından ve müşteri itirazlarından dolayı oluşacak acente borçlarının saklı kalması kaydıyla feshedilecek ve vekaletname azledilecektir.” dendiği, bunun akabinde Müvekkil Şirket tarafından ... ... Noterliği .... yevmiye numaralı ve 24 mart 2017 tarihli ihtarname ile davalı ... şirketinden haklı neden olmaksızın acentelik sözleşmesinin fesih edilmesi nedeniyle TTK 122 vd. maddelerince hesaplanacak denkleştime tazminatı bedeli ile acentelik sürecinde Davalı Şirket tarafından düzenlenen ‘’... Ürün Kampanyası - ...’’ kampanyası ile hak edilen ödenmemiş 8 adet tam altın ve 1 adet çeyrek altın ödülünün ihtarnamenin tebliği tarihinden itibaren 3 iş günü içerisinde ödenmesi ihtar edildiği, Davalı Şirket, Müvekkil Şirketin ihtarnamesine cevaben yollamış olduğu ....Noterliği 31 Mart 2017 ... yevmiye numaralı ihtarname ile haklı neden olmaksızın acentelik sözleşmesinin fesih edildiği ikrar edilmiş olup ancak Müvekkil Şirketin talepleri dikkate alınmadığı, bu konuda Davalı yanın denkleştirme tazminatı bedeline ilişkin hiçbir açıklamama yapılmamış olup düzenlenen kampanya kapsamında da bir kısım ödeme yapıldığının iddia edildiği ancak bu ödemenin dahi ne tür bir hesaplama yolu ve ne şekilde yapıldığına dair hiçbir izahata yer verilmediği, tüm bu nedenlerle , Acentelik sözleşmesinin davalı tarafından haklı neden olmaksızın feshi sebebiyle bilirkişi marifetiyle Müvekkil Şirket acentenin yaptığı üretim ve komisyon hesapla-nacak denkleştirme- portföy talebi olmak üzere fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 10.000 TL (Onbin türklirası) denkleştirme tazminatının,ayrıca davalının başlat-tığı “...” kampanyası kapsamında Müvekkil Şirketin almaya hak kazanmış olduğu 8 tam ve 1 çeyrek altın bedeli olan 7.920,00 TL(Yedibindokuzyüzyirmitürklirası)nin ihtarname tebliği tarihi olan 27.03.2017 den itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte ödenmesine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.

CEVAP: davalı tarafın cevap dilekçesi sunmadığı görüldü.

DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:

Dava dilekçesi ve sair tüm evraklar hep birlikte incelenmiştir.

Dava, Alacak davasıdır.

Taraflarca sunulan bilgi ve belgeler, mahkememizce celp edilen bilgi ve belgeler hep birlikte değerlendirilmiş, dosyanın bilirkişi heyetine tevdi edilerek dosya kapsamında rapor aldırılmasına karar verilmiştir.

Mahkememize sunulan 21/05/2020 tarihli bilirkişi heyeti raporundan özetle; Davalı tarafından paylaşılan Defterlerin Kanunların emrettiği şekilde tutulduğu ve süresine uygun olarak beyanda bulunduğundan kendi lehine delil teşkil etme kararının Mahkemenin takdirinde olduğu, Mahkemece somut olay yönünden yapılan değerlendirme sonunda; davalının sözleşmeyi haklı nedenle derhal feshetmediği, davacıya 3 ay süre sonra feshedeceğini bildirdiği ve 3 ayın sonunda davacıyı azlettiği, Davacının, davalı ile arasındaki acentelik sözleşmesi gereğince sigortacılık faaliyetinde bulunduğu, davacının çalışma yaptığı sigorta poliçelerinin 490'nı kaza ana branşından olduğu bu branştaki müşterilerinin sadık müşteriler olmadığı görüldüğü, Öğretide denkleştirme isteminde esas alınacak müşterinin tanımı yapılırken, acentenin müvekkile sözleşmesi esnasında işlem yaptığı tüm yeni müşteriler kabul görmemekte, bunların arasında süreklilik niteliğine sahip olanların arandığı, sürekli müşteri, belirli süre içinde yeniden sözleşme yapması beklenen müşteri olarak tanımlandığı, Mahkemece denkleştirme tazminatına hükmedebilmek için aranan sözleşmenin sona ermesinden sonra önemli menfaatler elde etme ve hakkaniyet şartlarının oluşmadığı, Dava tarihi itibari ile Cari Hesaptan kaynaklı Davalının, Davacı taraftan 1.029,46 TL Alacaklı olduğu, Davacının Altın Kampanyası Kapsamında Teslim Alması gereken Dört Adet tam altın yerine, Davalı tarafından Kampanyanın sona erdiği tarih itibari ile hakkedilen Altının değerinden tahakkuk yapılmış olup, Davacının Kazandığı Altının Teslim tarihindeki değeri ile Davalının tahakkuk ettirdiği değer arasında Davacı Lehine 1.119,88 TL Fark oluştuğu, bu tutarın Davacı tarafa ödenmesi gerektiğine, Davalı tarafından eksik ödenen 1.119,88 TL için hesaplanan faiz 113,68 TL olacağı, Davacının Toplam Alacağının (1.119,88+ 113,68)= 1.233,56 TL olacağı, Taraflar arasındaki Cari hesap Netleşmesi durumunda Davacının Davalıdan (1.233,56- 1.029,46)= 204,10 TL Alacaklı olacağı kanaatine varılmıştır.

Mahkememize sunulan 17/06/2022 tarihli bilirkişi heyeti raporundan özetle; Davacı tarafın davalı tarafın acentesi olarak faaliyet gösterdiği ve davacı tarafın huzurdaki dava ile denkleştirme tazminatı ve ödül kampanyasında eksik teslim edildiğini iddia ettiği altınları talep ettiği, Davalı tarafça düzenlenen ödül kampanyasında, poliçelerin hukuksal koruma kapsamlı olması ve 07.01.2016-31.03.2016 tarihleri arasında düzenlenmesinin yeterli görüldüğü filo poliçelerinin hesaplamaya dahil olmayacağı vb. gibi istisnalarının olmadığının görüldüğü bu hususta takdirin sayın mahkemeye ait olduğu, bu çerçevede davacının ödül kampanyasındaki talebi yönünden yapılan incelemelerde sayın mahkemenin takdirine göre seçenekli olarak hesap yapıldığı, Eğer sayın mahkeme davacı tarafça düzenlenen filo poliçelerin ödül kampanyasına dahil olduğu kanaatinde ise bu durumda davacının ödül kampanyasında hak ettiği tam altın miktarının 10 adet olarak hesaplandığı, davalı tarafça davacıya 29.08.2016 tarihinde yapılan teslim sonrasında davacıya eksik teslim edilen tam altın miktarının 7,27 olarak hesaplandığı, bu miktarın dava tarihi itibariyle TL karşılığının ise 6.929,33.- TL olarak hesaplandığı, davacı tarafın temerrüt dönemleri için talep edebileceği işlemiş faiz tutarının ise 214,93.- TL olarak hesaplandığı, Eğer sayın mahkeme filo poliçelerinin ödül kampanyası dışında olduğu kanaatinde ise bu durumda davacının ödül kampanyasında hakettiği tam altın miktarının 4 olarak hesaplandığı, davalı tarafça davacıya 29.08.2016 tarihinde yapılan teslim sonrasında davacıya eksik teslim edilen tam altın miktarının 1,27 olarak hesaplandığı, bu miktarın dava tarihi itibariyle TL karşılığının ise 1.210,49.- TL olarak hesaplandığı, davacı tarafın temerrüt dönemleri için talep edebileceği işlemiş faiz tutarının ise 37,61.- TL olarak hesaplandığı, Eğer sayın mahkeme davacı tarafça düzenlenen poliçe branşlarının % 89,23 ünün trafik, kaza ve zorunlu koltuk olması nedeniyle müşteri bağlılığı oluşturmayacağı kanaatinde ise bu durumda davacının denkleştirme tazminatına hak kazanamayacağı yönünde bir değerlendirme yapılmasının olanaklı olacağı , Ancak sayın mahkemece davacının denkleştirme tazminatı talep edebileceği kanaatinde ise bu durumda davacının talep edebileceği azami denkleştirme tutarının 68.728,76.- TL olarak hesaplandığı kanaatine varılmıştır.

Mahkememize sunulan 30/01/2023 tarihli bilirkişi heyeti ek raporundan özetle; Bilirkişi kök raporunda; taraflar arasında akdedilen sözleşme, tarafların dosyaya sundukları beyanlar ve tüm dosya münderecatı, ödül kampanyası, davacı tarafça üretilen poliçeler ve bu poliçeler çerçevesinde dava konusu talepler olan, ödül kampanyası kapsamında davacı tarafa verilmesi gereken altınlar ve davacı tarafın muhtemel denkleştirme tazminatı talebi sayın mahkemenin takdirine göre seçenekli olarak hazırlandığı, Acente portföyünün 1 yıl vadeli poliçelere dayandığı, vade bitiminde müşterilerinin şirket değiştirebileceği gibi acentenin faaliyet gösterdiği diğer şirket portföyüne poliçelerin aktarılmasının mümkün olduğu, davacı tarafından davalı şirkete kazandırdığı portföy müşterilerine ilişkin kaydın bulunmadığı ayrıca, poliçe müşterilerinin poliçesini tanzim ettirmek isteyeceği sigorta şirketini seçme hakkı bulunduğu ( prim tutarları- hasar ödeme koşulları, yaygın servis ağı vs.) dikkate alındığında davacının portföy tazminatı hakkı bulunmayacağı, tarafların bilirkişi kök raporumuza karşı vermiş oldukları itirazların incelenmesi ve değerlendirilmesi neticesinde söz konusu itirazların tarafların daha önce dosyaya sundukları beyanlardan farklı olmadığı ve itiraza dayanak yeni bir belgenin de dosyaya sunulmadığı görülmekle bilirkişi kök raporundaki tespit ve kanaatlerimizde herhangi bir değişiklik meydana gelmediği kanaatine varılmıştır.

Dava dilekçesi, bilirkişi raporları, sözleşmeler ve tüm dosya kapsamının yapılan incelemesinde davacı ile davalı arasında 12/07/2016 tarihli acentelik sözleşmesi imzalandığı, işbu sözleşmenin davalının 15/02/2017 tarihli ....Noterliği'nin ... yevmiye numaralı ihtarnamesi ile feshedildiği, taraflar arasında imzalanan sözleşme kapsamının sözleşme yapma ve prim tahsiline yönelik yetkili acentelik faaliyetine ilişkin olduğu, davacının dava dilekçesi ile denkleştirme portföy talebi ve ... kampanyası kapsamında almaya kazandığı 8 tam 1 çeyrek altın bedelinin tazminatını talep ettiği, mahkememizce tarafların ticari defter ve belgeleri üzerinde mali bilirkişi marifetiyle rapor düzenlettirildiği ayrıca akabinde sigorta uzmanı bilirkişinin de dahil olduğu heyetten alacak kalemlerinin sözleşmesel yönüyle değerlendirilmesinin istenildiği, bilirkişi heyetinin asıl ve ek raporlarını sundukları, öncelikle denkleştirme tazminatı yönünden yapılacak değerlendirmede davacı acentenin ve davalı şirketin faaliyet konusu dikkate alındığında elementer branşa konu portföy periyodik her yıl yenilenen poliçeler olduğu, davacının portföyü incelediğinde ağırlıklı olarak elementer branşta faaliyet gösterdiği, acentelik dönemi sona erdikten sonra da davalı şirketin poliçe prim kazancının başka şirkete devir hakkının kullanılmaması halinde devam edeceği, portföy tazminatı hesabı için kural olarak öncelikle acentenin davalı şirkete kazandırdığı yeni müşterilerden elde edilen kazancın hesaplanması gerektiği, taraflar arasında iş ilişkisinin ve portföy ilişkisi bilirkişi raporunda da irdelendiği ve açıklandığı üzere acentenin yaptığı işlerin ve kurduğu müşteri çevresinin işin bitmesiyle davalı ile olan ilişkisinin sona ereceği, davacının acentelik sözleşmesi sona ermesine rağmen davalıya müşteri kazandırdığını ispat etmesi gerektiği, acentenin portföyünün sınırlı sayıda müşteri haricinde büyük bir bölümünün acentelik sözleşmesi feshinden sonra davalıya intikal ettirdiğini ispatlayamadığı, davacı tarafça yapılan sözleşmelerin mahiyeti irdelendiğinde, 12/07/2016 ile 15/02/2017 tarihleri arasında düzenlenen poliçelerin %64,03'ün trafik, %24,66'sının kasko, %0,54'ünün ise zorunlu koltuk sigortası poliçesi olduğu, total poliçe oranlarının ise %89,23 olduğu, ayrıca davacıya ait 2016 ve 2017 yıllarına ilişkin yasal defterine yansıtılan nizamlar incelendiğinde davacı ve davalı şirket dışında ... Sigorta'nın da acenteliğini yaptığı, davacının poliçe branşlarının (yaptığı) %89,23'ünün trafik, kaza ve zorunlu koltuk olması nedeniyle müşteri bağlılığı oluşturmayacağı anlaşıldığından davacının denkleştirme tazminat talebinin reddedildiği, davacının ödül talebi yönünden yapılacak değerlendirmede ise her ne kadar taraflar arasında düzenlenen sözleşme uyarınca davacının talep ettiği altın miktarları belirtilmiş ise de ayrıntılı bilirkişi raporunda da açıklandığı üzere davacının ürettiği poliçelerin bilirkişi raporundaki listeye de yansıdığı üzere filo poliçelerinin bulunduğu, davacının altın kampanyası döneminde düzenlenmiş olan poliçe sayısının 114 adet olduğu, bunlardan 12 tanesinin iptal edildiği, kampanya döneminde böylece 102 adet poliçenin gerçekleştirildiği bu poliçelerden 54 tanesinin filo kampanyası kapsamında olduğu, diğer poliçelerin ise 48 adet olduğu, ödül kampanyası döneminde davacıya 29/08/2016 tarihinde 2 tam altın 1 yarım ve 1 çeyrek altın ile 90 TL Migros çeki verildiği ve itirazsız kabul edildiği, davacının ödül kampanyası döneminde yaptığı poliçelerden filo poliçelerinin, mahkememizce ödül yönetmeliği kapsamında değerlendirilmediği ve bu şekilde davacının hak kazandığı, ödüllerin hesaplatıldığı, fazlaya ilişkin kısmın ise reddedildiği anlaşıldığından aşağıdaki şekilde karar verilmiştir.

H Ü K Ü M : Gerekçesi yukarıda ayrıntılı olarak düzenlendiği üzere;

1. Davacının davasının kısmen kabul kısmen reddi ile

2. 1.248,10TL ödül kampanyası tazminatının temerrüt tarihi olan 02/04/2017 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine,

3. Davacının denkleştirme tazminat talebinin reddine,

4. Alınması gereken 427,60 TL karar ve ilam harcının, peşin alınan 306,03 TL ve ıslah harcı 953,00 TL harçtan mahsubu ile fazla alınan 831,43‬ TL harcın karar kesinleştiğinde talep halinde davacı tarafa iadesine,

5. Davacı tarafça başlangıçta yapılan 36 TL masraf ile yargılama aşamasında yapılan 4.632,50 TL olmak üzere toplam 4.668,5‬ TL yargılama giderinden davanın kabul ve ret oranına göre hesaplanan 90,79 TL yargılama gideri, peşin yatan harç gideri 306,03 TL ve ıslah harcı 953,00 TL toplamı olan 1.349,82 TL yargılama giderinin davalıdan alınıp davacıya verilmesine, geriye kalan kısmın davacı üzerinde bırakılmasına,

6. Kalan gider avansının karar kesinleştiğinde ve talep halinde ilgili tarafa iadesine,

7. Davacı kendini vekille temsil ettirdiğinden Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca hesap ve taktir olunan 1.248,10 TL vekalet ücretini davalıdan alınıp davacıya verilmesine,

8. Davalı kendisini vekille temsil ettirdiğinden Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca hesap ve taktir olunan 17.900,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınıp davalıya verilmesine,

Dair, HMK 345 maddesi uyarınca kararın taraflara tebliğ edildiği tarihten başlayarak iki hafta içinde HMK 342 maddesi gereğince düzenlenmiş dilekçe ile HMK 343 maddesi uyarınca mahkememize veya başka bir mahkemeye yapılacak başvuru ile HMK 341/1 maddesi uyarınca İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde İSTİNAF yolu açık olarak davacı vekili ile davalı vekilin yüzüne karşı verilen karar açıkça okunup anlatıldı.30/05/2024

Katip ...

e-imzalıdır

Hakim ...

e-imzalıdır