T.C. ADANA BAM 9. HUKUK DAİRESİ

T.C.

ADANA

BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ

9. HUKUK DAİRESİ

DOSYA NO : 2024/1505

KARAR NO : 2024/1457

T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A

B Ö L G E A D L İ Y E M A H K E M E S İ K A R A R I

BAŞKAN : ... (...)

ÜYE : ... (...)

ÜYE : ... (...)

KATİP : ... ... (...)

İNCELENEN KARARIN

MAHKEMESİ : ... ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

TARİHİ : 05/07/2024

NUMARASI : ... ESAS ... KARAR

DAVACI : ...

VEKİLİ : Av. ...

DAVALI : HASIMSIZ

DAVANIN KONUSU : Zayi Belgesi Verilmesi

İSTİNAF KARARININ

KARAR TARİHİ : 09/09/2024

YAZIM TARİHİ : 09/09/2024

... Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 05/07/2024 tarih ve ... Esas, ... Karar sayılı kararı aleyhine istinaf başvurusunda bulunulmuş olup, istinaf talebinin süresi içinde yapıldığı, başvuru şartlarının yerine getirilmiş olduğu ve istinafa başvuru koşullarının mevcut olduğu dosya üzerinde yapılan ön inceleme sonucu anlaşılmakla yapılan istinaf incelemesi sonucunda;

İDDİALARIN ÖZETİ :

Davacı vekili dava dilekçesi ile; ... Ticaret Sicil Memurluğu’nda ... Sicil numarası ile kayıtlı ... Tarım İşleri Nak. İnş. Taah. Turizm Gıda Tekstil Otomotiv Petrol Madencilik Tic. Ve San. Ltd. Şti. yetkilisi ...'nun uzun yıllar ... , ... da yaşadığını, nadiren de olsa ... ’daki malvarlıkları ile ilgilenmek üzere geldiğini, ancak uzun zamandır gerek pandemi, gerek deprem gibi sebepler ile gelemeyip, en son yerleşim yeri ... Mah. 1-3 Sok. No:8/7 .../... adresi olduğunu, şirket yetkilisi ...'nun uzun bir aradan sonra ... ili dahilinde mevcut malvarlıkları ile ilgilenmek ve gerekse davacı şirketi yeniden aktif hale getirme ve ticari faaliyete başlama düşüncesi ile 04.03.2024 günü ...’a geldiğinde, davacı şirketin yasal adresi olan işyerinin bulunduğu binanın 06.02.2023 günü yaşanan Kahramanmaraş merkezli depremde tamamen yıkıldığını ve enkazın kaldırılmış olduğunu gördüğünü, bunun üzerine Çevre Şehircilik ve iklim Değişikliği Bakanlığı, AFAD yetkililerinden belgelerin temin edildiğini, şirketin bulunduğu binanın tamamen yıkılmış olması sebebiyle, şirkete ait tüm eşyalar, demirbaşlar ile tüm yevmiye, defter-i kebir, envanter defteri, şirketin kuruluşunda tasdik edilmiş karar defteri ( Genel Kurul Toplantı Ve Müzakere Defteri ), ortak pay defteri, faturalar ve yasal tüm belgelerin zayi olduğunu, bu nedenlerle; davanın kabulünü, şirket kuruluşunda tasdik edilmiş karar defteri ( Genel Kurul Toplantı Ve Müzakere Defteri ), ortak pay defteri ile diğer tüm yasal defter ve belgelerinin zayi olduğuna dair belgenin verilmesini talep etmiştir.

İLK DERECE MAHKEMESİ KARAR ÖZETİ :

... Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 05/07/2024 tarih ve ... Esas, ... Karar sayılı kararı ile; Somut olayda davacı tarafın dava dilekçesinde 06.02.2023 tarihinde Kahramanmaraş merkezli yaşanan deprem felaketinde davacı şirketin saklamakla yükümlü olduğu defter ve belgelerin zayi olduğu belirtildiğini, dava dilekçesinde davacının şirketini aktif hale getirmek için 04.03.2024 tarihinde ...'a geldiği ve bu tarihte şirket merkezinin yıkıldığını öğrendiğini beyan ettiği depremin üzerinden 1 yıl geçtikten sonra şirket merkezinin yıkıldığının öğrenilmesinin hayatın olağan akışına aykırı olduğunu, tanık olarak şirket muhasebecisi ...'nın gösterildiği, ancak 31/05/2024 tarihli dilekçeyle bu tanığın tanıklık yapmak istememesi üzerine kimlik ve adres bilgilerini vermediğinin bildirildiğini böylelikle davacının defterlerin zayi olduğunu öğrendiğini iddia ettiği tarihin ispatlanamadığını, TTK 82 ve 7440 sayılı yasanın 10. Maddesinin 22 fıkrası gereğince dava açma süresinin 31/07/2023 tarihine kadar uzatıldığını, davanın 07/03/2024 tarihinde açıldığı anlaşılmakla yasal süresinde açılmayan davanın usulden reddine karar verildiği anlaşılmıştır.

DAVACI VEKİLİ TARAFINDAN İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ:

Davacı vekilinin istinaf talebi ile; Yaşanan olay üzerine bırakın dışarıdan bu bölgeye gelmek, burada faciadan kurtulup hayatta kalanların dahi, gerek yıkıntılar, gerek yokluklar, gerek konaklama, beslenme yetersizlikleri gerek korku-kaygı…vs. nedenler ile memleketinden uzaklaştığını, 2 yıla yakın zaman geçtiği halde dönmediği sosyal gerçeğini mahkemenin hiç değerlendirmediğini, müvekkilinin ...’a gelerek şirket merkezinin yıkıldığını öğrendiğini bildirdiği 04.03.2024 tarihinin gerçek bir tarih olup, bunun aksinin dosyada bulunmayışının bir vaka olduğunu, davanın, öğrenmeden sonra 07.03.2024'de derhal açıldığını, şirketin zaten faal bir şirket olmadığını, mahkemenin davacıya şirket merkezinin yıkıldığını daha önce öğrendin diyebilecek bir tespit yapmadığını, sadece şirket merkezinin yıkıldığını 1 yıl geçtikten sonra öğrenmesi hayatın olağan akışına aykırı denildiğini, sırf hayatın olağan akışına aykırı olmak davanın süresinde açılmadığı kararına dayanak olmadığını bu nedenlerle; ... Asliye Ticaret Mahkemesi’nin ... Esas ... Karar sayılı 05.07.2024 tarihli kararının ortadan kaldırılmasını ve davanın kabulüne karar verilerek, şirket kuruluşunda tasdik edilmiş karar defteri (Genel Kurul Toplantı ve Müzakere Defteri), ortak pay defteri ile diğer tüm yasal defter ve belgelerinin zayi olduğuna dair belgenin verilmesini talep etmiştir.

DELİLLER :

... Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 05/07/2024 tarih ve ... Esas, ... Karar sayılı dosyası ve tüm dosya kapsamı,

HUKUKİ NİTELENDİRME, DELİLLERİN VE İSTİNAF SEBEPLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ ve GEREKÇE :

Dava, TTK 82/7. maddesi uyarınca zayi belgesi verilmesi istemine ilişkindir.

Davacı taraf, davacı şirkete ait bir kısım defter ve belgelerin şirket merkezinde bulunduğu, bu binanın 06/02/2023 tarihinde meydana gelen depremde yıkıldığı bu sebeple defter ve belgelerin zayi olduğunu belirterek zayi belgesi verilmesini talep etmiş, mahkemece yazılı gerekçe ile davanın reddine karar verilmiş, işbu karara karşı davacı vekili tarafından istinaf kanun yoluna başvurulmuştur.

İstinaf incelemesi HMK.nun 355. maddesi gereğince davacı vekilinin istinaf sebepleri ve kamu düzeni ile sınırlı olarak yapılmıştır.

Bilindiği gibi 6102 sayılı TTK'nın 82/7.kaddesinde "Bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren otuz gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir. Bu dava hasımsız açılır. Mahkeme gerekli gördüğü delillerin toplanmasını da emredebilir" hükmü yer almaktadır.

06/02/2023 tarihinde Kahramanmaraş İlinde meydana gelen depremler nedeniyle çıkarılan 7440 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 10/22. maddesinde "13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununa ve 213 sayılı Kanuna göre tutulması ve tasdiki zorunlu defterleri ile kullanmak mecburiyetinde bulunduğu belgeleri 6/2/2023 tarihinde Kahramanmaraş İlinde meydana gelen depremler nedeniyle zayi olan mükellefler, durumu öğrendiği tarihten itibaren 31/7/2023 tarihine kadar (bu tarih dâhil) yetkili mahkemeden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir. Mahkeme bu talebi ivedilikle görüşür ve gerekli gördüğü delillerin toplanmasını da emredebilir. Ancak bu yerlerde bulunan mükellefin il veya ilçe idare kurullarından defter ve belgelerinin zayi olduğuna ilişkin olarak alacağı belge de yetkili mahkemeden alınmış belge hükmündedir. Böyle bir belge almamış olan mükellef, defterlerini ve belgelerini ibrazdan kaçınmış sayılır. Defter veya belgelerinin iş yerinde veya 3568 sayılı Kanun uyarınca yetkili meslek mensubunun faaliyetlerini yürüttüğü yerde zayi olduğunu beyan eden mükellef, ilgili mahkemeye veya il/ilçe idare kuruluna başvurduğunu gösteren belge ile yeni defterlerin açılış onayını notere yaptırabilir. Şu kadar ki ilgili mahkeme veya kurullarca defter ve belgelerin zayi olmadığına karar verilmesi halinde mükellef, defter ve belgelerini ibrazdan kaçınmış sayılır. Bu fıkra kapsamında yapılan yeni defterlerin tasdiki işleminden 492 sayılı Kanun hükümlerine göre noter harcı, 18/1/1972 tarihli ve 1512 sayılı Noterlik Kanununa göre her ne adla olursa olsun noterlik ücreti alınmaz. 6102 sayılı Kanun ve 213 sayılı Kanun kapsamında tutulması ve tasdiki zorunlu olup elektronik ortamda tutulan defterlerden, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından muhafaza edilen ya da muhafaza edilmek üzere anılan Bakanlığa elektronik ortamda iletilen defterler bakımından bu madde hükümleri uygulanmaz. Mükelleflerin talebine istinaden bu defterlerin teslimine ilişkin usul ve esaslar, Ticaret Bakanlığının görüşü alınarak Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenir" hükmü yer almaktadır.

Yine Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair 7440 Sayılı Kanun Genel Tebliğinin 15. maddesinde "Yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi tabii afet nedeniyle defter ve belgeleri zayi olan mükelleflerin, durumu 6102 sayılı Kanunun 82 nci maddesinin yedinci fıkrası uyarınca yetkili mahkeme kararı ile belgelemeleri gerekmektedir. Ancak bu hükmün uygulanmasıyla ilgili olarak 7440 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin yirmi ikinci fıkrası uyarınca 6/2/2023 tarihinde vuku bulan depremlerde;

a) 6102 sayılı Kanuna ve 213 sayılı Kanuna göre tutulması ve tasdiki zorunlu defterleri ile kullanmak mecburiyetinde bulunduğu belgelerini kaybeden mükellefler, durumu öğrendikleri tarihten itibaren 31/7/2023 tarihine kadar (bu tarih dâhil) yetkili mahkemeden kendilerine bu durumu tespit eden bir belge verilmesini isteyebileceklerdir. Böyle bir belge almamış olan mükellef, defterlerini ve belgelerini ibrazdan kaçınmış sayılacaktır.

b) Tabii afete uğrayan yerlerde bulunan mükellefler, defter ve belgelerinin zayi olduğuna ilişkin belgeyi dilerlerse il veya ilçe idare kurullarından da alabileceklerdir. Bu şekilde alınan belgeler de yetkili mahkemeden alınmış belge sayılacaktır.

Defterlerinin işyerinde veya 1/6/1989 tarihli ve 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu uyarınca yetkili meslek mensubunun faaliyetlerini yürüttüğü yerde zayi olduğunu beyan eden mükellef, ilgili mahkemeye veya il/ilçe idare kuruluna başvurduğunu gösteren belge ile yeni defterlerin açılış onayını/tasdikini notere yaptırabilecektir.

Deprem nedeniyle defterleri zayi olan mükellefler, söz konusu defterlerini kullanmaya başlamadan önce ve her halükarda mücbir sebebin sona erdiği tarihten itibaren en geç 15 gün içinde yeni defter tasdik ettirerek bu defterleri tutacaklardır.

Bu kapsamda yapılan yeni defterlerin tasdiki işleminden, 492 sayılı Harçlar Kanununa bağlı (2) sayılı tarife hükümlerine göre noter harcı, 18/1/1972 tarihli ve 1512 sayılı Noterlik Kanununa göre her ne adla olursa olsun noterlik ücreti alınmayacaktır" hükmü yer almaktadır.

Somut olayda, dava dilekçesinde 06/02/2023 tarihli deprem sonrasında dava konusu defterlerinin bulunduğu binanın yıkılması sebebiyle zayi olduğunun iddia edildiği, davacının defterlerin zayi olduğu hususunu bu tarihte öğrendiğinin kabul edilmesi gerektiği, nitekim davacının bu durumu daha sonraki bir tarihte öğrendiğini dosya kapsamı ile ispat edemediği, huzurda görülen davanın deprem olayının meydana geldiği tarihten sonra yasa ile belirlenen 30 günlük hak düşürücü süre geçtikten sonra 07/03/2024 tarihinde açıldığı, 10 Şubat 2023 tarihli resmi gazetede yayınlanan 08/02/2023 tarihli ve 6785 Sayılı Cumhurbaşkanı kararıyla 06/02/2023 tarihinde meydana gelen deprem nedeniyle OHAL ilan edilen illerde dava açma, icra takibi başlatma vs. sürelerin 06/02/2023 (bu tarih dahil) tarihinden 06/04/2023 (bu tarih dahil ) olmak üzere durduğu belirtildiği, yine 06/02/2023 tarihinde Kahramanmaraş İlinde meydana gelen depremler nedeniyle çıkarılan 7440 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 10/22. Maddesinde ve Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair 7440 Sayılı Kanun Genel Tebliğinin 15. Maddesinde 31/07/2023 tarihine kadar bu sürenin uzatıldığı, buna göre dava tarihi itibariyle hak düşürücü sürenin dolduğu ve davanın süresi içerisinde açılmadığı anlaşılmakla İlk Derece Mahkemesi'nce davanın hak düşürücü süreden reddine karar verilmesinde usul ve yasaya aykırı bir husus bulunmadığı bu nedenlerle davacı vekilinin aksi yöndeki istinaf sebeplerinin yerinde olmadığı anlaşılmıştır.

Yukarıda belirtilen sebeplerle İlk Derece Mahkemesi'nce verilen kararın usul ve yasaya uygun olduğu, davacı vekilinin istinaf sebeplerinin yerinde olmadığı anlaşıldığından, davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.

HÜKÜM: Yukarıda gerekçesi açıklandığı üzere

1)... Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 05/07/2024 tarih ve ... Esas, ... Karar sayılı kararına yönelik yapılan istinaf başvurusunun 6100 sayılı HMK'nın 353/1-b-1 maddesi gereğince ESASTAN REDDİNE,

2)-492 Sayılı Harçlar Kanunu gereğince karar tarihi itibarıyla alınması gereken 427,60.TL istinaf karar harcı peşin olarak alındığından yeniden harç alınmasına YER OLMADIĞINA,

3)-6100 sayılı HMK'nın 326/1 maddesi gereğince istinaf eden davacı tarafından yapılan istinaf yargılama giderlerinin davacı üzerinde BIRAKILMASINA,

4)-6100 sayılı HMK'nin 333. maddesi gereğince kullanılmayan gider avansının kararın kesinleşmesi halinde İADESİNE,

6)-6100 sayılı HMK'nin 359/4 maddesince karar tebliğ işlemlerinin ilk derece mahkemesince YAPILMASINA,

Dair, 6100 Sayılı HMK'nin 353/1-b-1 maddesi gereğince dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda, 6100 Sayılı HMK'nin 362/1-ç maddesi gereğince kesin olmak üzere 09/09/2024 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

...

Başkan

...

¸e-imzalıdır

...

Üye

...

¸e-imzalıdır

...

Üye

...

¸e-imzalıdır

... ...

Katip

...

¸e-imzalıdır