Toplantı No	:2024/035
Gündem No	:45
Karar Tarihi	:11.09.2024
Karar No	:2024/UY.I-1115

BAŞVURU SAHİBİ:

Yücesoy Öztürk İnş. Taah. Tur. Emlak Oto. Mad. San. ve Tic. Ltd. Şti. - Gökhan Uslu İş Ortaklığı,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Mersin Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2024/575038 İhale Kayıt Numaralı “Anamur Huzurevi Yaşlı Bakım Rehabilitasyon Merkezi” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Mersin Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı tarafından30.05.2024tarihindeaçık ihale usulüile gerçekleştirilen “Anamur Huzurevi Yaşlı Bakım Rehabilitasyon Merkezi” ihalesine ilişkin olarak Yücesoy Öztürk İnş. Taah. Tur. Emlak Oto. Mad. San. ve Tic. Ltd. Şti. - Gökhan Uslu İş Ortaklığının29.07.2024tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin09.08.2024tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince14.08.2024tarih ve156948sayı ile Kurum kayıtlarına alınan14.08.2024tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak2024/912sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, ihale üzerinde bırakılan Güveniş Müh. Mad. Enerji Ltd. Şti. tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamaları ile bu kapsamda sunulan bilgi ve belgelerin ihale mevzuatına aykırı olduğu, bu nedenle anılan isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği, şöyle ki;

a) Anılan istekli tarafından“ÖF02 Çelik Taşıyıcılı Cam Blok Giriş Saçağı Yapılması”,“ÖF05 Bahçe ve Teras Alanlarına Pergola Yapılması”,“ÖF07 120 dakika dayanımlı panik barlı yangın kapısı”,“ÖZEL VRF-1 Soğutma kapasitesi (nom): 12 HP,1. SINIF KALİTE HEAT RECOVERY VRF DIŞ ÜNİTE (Projede belirtilen teknik şartnameye göre)”,“ÖZEL VRF-3 Soğutma kapasitesi (nom): 18 HP, 1. SINIF KALİTE HEAT RECOVERY VRF DIŞ ÜNİTE (Projede belirtilen teknik şartnameye göre)”ve“ÖZEL VRF-9 SWİTCH BOX, 12 PORT”iş kalemlerine ilişkin aşırı düşük teklif açıklamalarının üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi ile yapıldığı, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.1’inci maddesindeki açıklamalar dikkate alındığında üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınmadığı,

b) Bahse konu edilen iş kalemlerine ilişkin üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin ekinde satış tutarı tespit tutanağına (Ek-O.6) yer verilmediği,

c) Anılan tutanağın ekinde şirket yetkilisini gösteren Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi ve imza beyannamesi ile meslek mensubuna ait faaliyet belgesine yer verilmediği, imza beyannamesinin şirket müdürüne ait olmadığı, Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde şirket müdürü yerine şirket ortaklarına ilişkin bilgilere yer verildiği, meslek mensubuna ait faaliyet belgesinin süresinin dolduğu,

ç) İhale tarihi göz önünde bulundurulduğunda anılan tutanağın son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemi olan 2024/1 veya 2023/3 dönemine göre düzenlenmesi gerektiği, ancak söz konusu tutanağın 2024/2 geçici vergi beyanname dönemine göre düzenlendiği,

d) Bahse konu tutanağın “Fatura Bilgileri Tablosu” bölümünde yer alan ve ağırlıklı ortalama birim satış tutarının tespitinde esas alınan faturaların tarihlerinin geçici vergi beyanname dönemi ile uyumlu olmadığı, bu bölümde yer alan faturaların konusunun fiyat teklifinin konusunu oluşturan mal/hizmetin konusu ile uyumlu olmadığı, ilgili tutanakta farklı mal/hizmetler için düzenlenen faturalara yer verildiği, dolayısıyla söz konusu faturalar ile açıklama yapılmasının mümkün olmadığı, ayrıca tutanağın “Ağırlıklı Ortalama Birim Satış Tutarı” bölümü ile “Fatura Bilgileri Tablosu” bölümünde yer alan faturaların miktar ve tutar bilgileri arasında uyumsuzluk bulunduğu, diğer bir ifadeyle, “Fatura Bilgileri Tablosu” bölümünde yer alan bilgilerin “Ağırlıklı Ortalama Birim Satış Tutarı” bölümüne hatalı bir şekilde yansıtıldığı,

e) Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi ile fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenen tutanağın temsile yetkili olmayan kişilerce imzalandığı, fiyat teklifi alınan firmanın müşterek imza ile temsil edilmesinin söz konusu olduğu durumda ise fiyat teklifi ile tutanağın sadece bir kişi tarafından imzalandığı, ayrıca fiyat teklifi ile tutanağın vekil tarafından imzalandığı, ancak fiyat teklifi ve tutanağın ekinde yer alan vekâletnamede vekil tarafından teklif verilebileceğine dair bir yetkinin bulunmadığı, bununla birlikte vekile ait imza beyannamesine de yer verilmediği,

f) Teklif edilen birim fiyatların ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olduğu,

g) Bahse konu edilen iş kalemlerine ilişkin fiyat teklifi veren üçüncü kişilerce fiyat teklifinin konusunu oluşturan mal miktarının en az 1/20’si kadar satışın yapılmadığı,

ğ) Yüksek tutarlı iş kalemlerine ilişkin aşırı düşük teklif açıklamasının kamu fiyatları kullanılarak yapılması gerektiği, ancak anılan istekli tarafından bahse konu edilen iş kalemlerinin analiz yapılmak suretiyle açıklandığı, bu doğrultuda“15.460.1009”,“15.150.1006”,“15.160.1004”,“15.180.1003”,“15.280.1009”,“15.160.1003”,“15.550.1202”,“15.540.1269”,“15.365.1503”ve“15.390.1070”numaralı iş kalemleri/gruplarına yönelik yapılan açıklama ve analizlerin hukuka aykırı olduğu,

h) Anılan istekli tarafından söz konusu iş kalemlerine ilişkin idarece hazırlanan analiz formatlarındaki girdilerin cins ve miktar bilgileri ile ölçü birimlerinin değiştirildiği ve bu iş kalemlerine dair aşırı düşük teklif açıklamalarının değiştirilen veriler üzerinden yapıldığı,

ı) Açıklama istenilmeyecek analiz girdilerinin miktar ve birim fiyatlarının çarpımları neticesinde elde edilen tutarların 0,00 TL olarak yazıldığı, bu durumun anılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının reddedilmesini ve isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasını gerektirdiği,

i) Analiz girdilerindeki miktar ve birim fiyatların çarpımlarında aritmetik hataların bulunduğu, ayrıca analiz girdileri toplamının hatalı bir şekilde yansıtıldığı,

j) Anılan istekli tarafından Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca yayımlanan rayiç fiyatların altında fiyatlar kullanılarak açıklama yapıldığı,

k) Anılan istekli tarafından açıklama istenilmeyecek analiz girdileri listesinde yer almayan girdilere ilişkin aşırı düşük teklif açıklamasının Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca yayımlanan rayiç fiyatlar üzerinden yapılması gerektiği, ancak söz konusu istekli tarafından bu yöntem kullanılmadan açıklamanın yapıldığı ve yapılan açıklamaya dair herhangi bir belgelendirmeye yer verilmediği,

l) Anılan istekli tarafından idarece hazırlanan analiz formatlarındaki işçilik miktarlarının değiştirildiği, bununla birlikte işçilik girdisinin saatlik asgari ücret tutarı olan 88,90 TL’nin altında bir bedel ile açıklandığı iddialarına yer verilmiştir.

A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde“İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,

b)  Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir…”hükmü,

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Sınır değer ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 60’ıncı maddesinde“(1) İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar.

(2) Aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirme işlemlerine ilişkin olarak, ihale ilanı ve dokümanında belirtilmek kaydıyla üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkralardaki koşullar çerçevesinde aşağıdaki seçeneklerden bir tanesi kullanılır.

a) Sınır değerin altında olan teklifler ihale komisyonunca aşırı düşük teklif olarak tespit edilir ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili ayrıntılar yazılı olarak istenir. İhale komisyonu;

1) Yapım yönteminin ekonomik olması,

2) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

3) Teklif edilen işin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir...”hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde“45.1.1. Yapım işleri ihalelerinde, 4734 sayılı Kanunun 36 ncı maddesi uyarınca ilk oturumda teklif mektubu ve geçici teminatını usulüne uygun sunan geçerli teklifler tespit edildikten sonra;

Yaklaşık maliyetin % 120’sinin üzerindeki ve % 40’ının altındaki teklifler dikkate alınmaksızın, geçerli tekliflerin aritmetik ortalaması ve standart sapması hesaplanır.

…

45.1.1.5. Bu madde kapsamında sınır değer hesaplanmasında, 4734 sayılı Kanunun 36 ncı maddesi uyarınca ilk oturumda teklif mektubu ve geçici teminatını usulüne uygun sunan isteklilerin teklifleri “geçerli teklif” olarak dikkate alınacaktır.

45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin % 80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilir. Yazıda ayrıca, ihale konusu işe özgü alanlara (malzeme ocağı vb.) ilişkin olan ve açıklama istenecek girdi niteliğinde bulunan nakliyelere dair yaklaşık maliyet hesabında esas alınan mesafeler belirtilir.

45.1.2.1. İhale komisyonunca, (38.1) maddesi kapsamında idarece hazırlanan “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş kalemleri/grupları belirlenir.

Sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80 oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının aşılmasına neden olan iş kalemi/grubu, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları olarak belirlenecektir. Bunların dışında kalan iş kalemleri/grupları için sorgulama yapılmayacaktır.

45.1.2.2. İhale komisyonu tarafından, açıklama istenilmesi gereken iş kalemleri/gruplarına ait idarece (38.1) maddesine göre oluşturulan “sıralı analiz girdileri listesi” kullanılarak tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit ve bu tutarın altında olan analiz girdileri tespit edilecektir.

Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üneeşit ve altında olanlar için isteklilerden açıklama yapılması istenilmeyecektir.

Tutarı, kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olması nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının kar ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşması durumunda; en küçük tutardan itibaren kümülatif toplamda % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisi belirlenecek, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama istenilmeyecektir.

Aynı girdinin yaklaşık maliyeti oluşturan birden fazla iş kalemi/grubunun analizinde yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek analiz toplamının % 3’ünün altında kalıp kalmadığına göre işlem yapılır. Herhangi bir analizdeki oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilecektir.

Analizlerdeki işçilik girdisi, tutarları analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olsa dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamaz.

45.1.2.3. İhale komisyonu teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden (45.1.2.1) maddesinde belirlediği iş kalemleri/grupları için isteyeceği açıklama ile ilgili yazıda, (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de belirtecektir.

İstekliler, teklifi kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları analizlerde (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir.

…

45.1.3. İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede; teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;

a) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde, toplam teklif bedelini oluşturan iş kalemleri ve/veya iş gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatların gösterildiği hesap cetveli ile açıklama istenen iş kalemleri ve/veya iş gruplarının birim fiyatlarına ilişkin ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri,

…

sunacaklardır. Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz sunulması istenmeyecektir.

Anahtar teslimi götürü bedel teklif alınan ihalelerde istekli tarafından sunulacak hesap cetvelinde, sorgulamaya tabi tutulmayan iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının her biri için miktar ve birim fiyatların ayrı ayrı gösterilmesi zorunlu olmayıp, sorgulanmayan iş kalemlerinin tamamı için teklif edilen toplam bedelin gösterilmesi yeterlidir.

45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;

…

b) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde; iş kalemleri ve/veya iş gruplarının yapım şartlarına bağlı kalınarak, her iş kalemi/iş grubunun içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,

(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması gerekmektedir.

İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.

Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında veya aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazı ekinde verilmesi gerekmektedir. Ancak idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamalar 45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir.

45.1.5. İsteklilerin iş kalemleri/iş grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatları teklif etmeleri ve söz konusu iş kalemleri/grupları için; hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını kullandıklarını, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları durumunda analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda; isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış “kar ve genel gider içermeyen birim fiyatların” üzerine, kendi belirledikleri “kar ve genel gideri” ilave ederek birim fiyatlarını oluşturmaları durumunda da; hangi kamu kurum ve kuruluşunun “kar ve genel gider hariç birim fiyatını” kullandıklarını ve kendi belirledikleri “kar ve genel gider” tutarını yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları halinde de, söz konusu iş kalemleri/iş grupları için analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda isteklilerin analiz düzenlemeleri zorunlu olmayan söz konusu iş kalemleri/grupları için 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına da gerek bulunmamaktadır.

…

İş kalemleri/grupları için, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar esas alınarak teklif sunulmuş olmakla birlikte; yukarıda belirtildiği şekliyle liste halinde belirtilmemesi durumunda, söz konusu iş kalemleri/grupları için analiz sunulması zorunludur.

İlan veya davet tarihinde cari yıl birim fiyatın yayımlanmamış olması durumunda, istekli tarafından önceki yılın yayımlanmış birim fiyatları kullanılabilir...”açıklaması,

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde“2.1. İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: HUZUREVİ İNŞAATI YAPIM İŞİ

b) Türü: Yapım işleri

c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği

…

e) Miktarı: 1 ADET 12400 M2 İNŞAAT ALANINA SAHİP HİZMET BİNASI YAPIM İŞİ

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: MERSİN İLİ ANAMUR İLÇESİ”düzenlemesi,

“Aşırı düşük teklifler” başlıklı 33’üncü maddesinde“33.1. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;

a) Yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen işin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir.”düzenlemesi yer almaktadır.

İdarece gönderilen ihale işlem dosyası incelendiğinde, başvuruya konu ihalede EKAP üzerinden 35 adet ihale dokümanının indirildiği ve 30.05.2024 tarihinde yapılan ihaleye 15 isteklinin e-teklif verdiği, bu isteklilerden ihale üzerinde bırakılan Güveniş Müh. Mad. Enerji Ltd. Şti. dahil olmak üzere 3 isteklinin teklifinin sınır değerin altında olduğu, bu nedenle idare tarafından söz konusu isteklilerden aşırı düşük teklif açıklamalarının istenildiği, idarece yapılan değerlendirme neticesinde, Raja Yapı İnş. Taah. ve San. ve Tic. Ltd. Şti. - Akın İnş. Mim. Müh. San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığının aşırı düşük teklif açıklamalarının belirlenen süre içerisinde idareye sunulmaması nedeniyle teklifinin reddedildiği, ihalenin aşırı düşük teklif açıklamaları uygun görülen Güveniş Müh. Mad. Enerji Ltd. Şti. üzerine bırakıldığı, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibinin ise sınır değerin altında teklif veren başvuru sahibi Yücesoy Öztürk İnş. Taah. Tur. Emlak Oto. Mad. San. ve Tic. Ltd. Şti. - Gökhan Uslu İş Ortaklığı olarak belirlendiği ve buna ilişkin ihale komisyonu kararının 17.07.2024 tarihinde onaylandığı anlaşılmıştır.

İdare tarafındanteklifleri sınır değerin altında olan isteklilere 11.06.2024 tarihinde EKAP üzerinden“Aşırı Düşük Savunma Talebi”konulu yazının gönderildiği, söz konusu yazının ekinde, analiz formatı, açıklama istenilecek iş kalemleri/grupları listesi, açıklama istenilmeyecek girdiler listesi, inşaat ve mekanik ile elektrik tesisatına ilişkin sıralı analiz girdileri tabloları ve nakliye mesafe tutanağına yer verildiği tespit edilmiştir.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.4’üncü maddesindeki açıklamalara göre, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanmış ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için, bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı veya aşırı düşük teklif açıklama talep yazısı kapsamında isteklilere verilmesi gerektiği,  ancak idare tarafından bahse konu iş kaleminde analiz girdilerine yer verilmediği, bu durumda söz konusu iş kalemine ilişkin analiz girdileri olmadığından isteklilerce sunulan açıklamaların uygunluk denetimlerinin gerçekleştirilemeyeceği anlaşılmaktadır.

İdarece hazırlanan sıralı analiz girdileri tablosunda yer alan iş kalemlerinden“ÖF02”numaralı“Çelik Taşıyıcılı Cam Blok Giriş Saçağı Yapılması”iş kalemine yönelik analizin aşağıdaki şekilde isteklilere gönderildiği,

S.No	İş Kalemi/Grubu No	İş Kalemi/Grubu Adı	Ölçü Birimi	KârsızFiyatı
54	ÖF02	Çelik Taşıyıcılı Cam Blok Giriş Saçağı Yapılması	m²
Girdi No	Girdi Adı	Birim	Miktar	Birim F.
ÖBF02

Açıklama istenilecek iş kalemleri/grupları listesinde yer alan iş kalemlerinden“ÖF02”numaralı“Çelik Taşıyıcılı Cam Blok Giriş Saçağı Yapılması”iş kaleminin niteliği gereği işçilik, malzeme vb. analiz girdilerinin olduğu, ancak anılan iş kalemine ilişkin idarece hazırlanan analiz formatında ise herhangi bir analiz girdisine yer verilmediği, bu durumun anılan iş kalemindeki açıklanması istenilen ve/veya istenilmeyen analiz girdilerinin belirlenmesi ile istekliler tarafından yapılacak aşırı düşük teklif açıklamalarını etkileyebileceği, nitekim söz konusu iş kalemi için iki istekli tarafından farklı analizler ile açıklama yapıldığı görülmektedir.

Aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun olmadığına yönelik başvurularda, idarece gerçekleştirilen aşırı düşük teklif sorgulama işlemlerinin mevzuata uygun olup olmadığı hususu öncelikli olarak incelenmekte ve idarenin gerçekleştirdiği işlemlerde aykırılık tespiti halinde istekliler tarafından sunulan açıklamalar bakımından iddia konusu diğer hususlar hakkında herhangi bir değerlendirme yapılmamaktadır. Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği ile Kamu İhale Genel Tebliği’nin ilgili maddelerine aykırı olarak gerçekleştirilen işlemler üzerinden isteklilerden aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesi, ihale sürecinin hatalı olarak devam etmesine neden olacağından yapılan açıklamaların mevzuata uygunluğu bakımından da doğru bir değerlendirme yapılmasına engel teşkil edecektir.

Bu itibarla, idarece gönderilen aşırı düşük teklif açıklama isteme yazısına konu edilen iş kalemlerinin bir kısmının özel/paçal iş kalemi oldukları, bu iş kalemlerine ilişkin analiz hazırlanmadığı, söz konusu iş kalemlerinden bir kısmının işyerinde nitelikli işçilik katkısı gerektirmeyen iş kalemi oldukları ancak yukarıda örnek olarak yer verilen“ÖF02”numaralı“Çelik Taşıyıcılı Cam Blok Giriş Saçağı Yapılması”iş kalemi ve bu nitelikte olan diğer iş kalemlerine ilişkin analizlerin verilmemesinin aşırı düşük teklif açıklamalarının sunulması ve sunulan açıklamaların denetlenmesini engellediği göz önüne alındığında, idare tarafından; bu nitelikteki özel iş kalemleri ait analiz girdilerinin gösterildiği analiz formatlarının hazırlanması, hazırlanacak analizler kapsamında yer alan girdiler de göz önünde bulundurulmak suretiyle, Kamu İhale Genel Tebliği’nin ilgili maddelerine göre açıklama istenilmesi gereken iş kalemleri/gruplarına ilişkin sıralı analiz girdileri listesi ile sıralı analiz girdileri listesi kullanılmak suretiyle tutarı kâr ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üne eşit ve bu tutarın altında olan analiz girdileri tespit edilerek açıklama istenilecek ve istenilmeyecek analiz girdilerinin oluşturulması ve teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden, analiz hazırlanan özel pozlara ait analiz girdilerinin ve miktarlarının gösterildiği analizlere de yer verilmek suretiyle, yeniden aşırı düşük teklif açıklaması istenmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Öte yandan, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendinde“Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez.

Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade edilmez.”hükmü yer almaktadır.

Aktarılan Kanun hükmüne göre, başvuru sahibinin itirazen şikâyete konu iddialarının tamamında haklı bulunması halinde başvuru bedeli iadesinin söz konusu olabileceği dikkate alındığında, yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler neticesinde, başvuru sahibinin, iddialarının tamamında haklı bulunmadığı anlaşıldığından başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesi için Kanun’un öngördüğü şekilde"başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması"koşulunun gerçekleşmediği, dolayısıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendi hükmü gereğince başvuru bedelinin iadesinin mümkün bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesi yönünden yapılan inceleme sonucunda herhangi bir aykırılık tespit edilmemiştir.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, teklifi sınır değer altında kalan aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden yeniden aşırı düşük teklif açıklamasının istenilmesi ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen otuz gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oybirliği ile karar verildi.