BAŞVURU SAHİBİ:

HalilÇALIK,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Çekmeköy Belediye Başkanlığı Destek Hizmetleri Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2024/1052662İhale Kayıt Numaralı “Araç Kiralama Hizmeti Alımı” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Çekmeköy Belediye Başkanlığı Destek Hizmetleri Müdürlüğütarafından11.09.2024tarihindeaçık ihale usulüile gerçekleştirilen “Araç Kiralama Hizmeti Alımı” ihalesine ilişkin olarakHalil Çalık’ın05.09.2024tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin10.09.2024 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince16.09.2024tarih ve161590sayı ile Kurum kayıtlarına alınan16.09.2024tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak2024/1108sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, Sözleşme Tasarısı’nın “Ödeme yeri ve şartları” başlıklı 12’nci maddesinde yer alan“Hakedişlerin tahakkuka bağlanmasına müteakip 90 gün içerisinde ödeme yapılacaktır.”şeklindeki düzenleme ile“Hakediş raporu, yüklenici veya vekili tarafından imzalandığı tarihten başlamak üzere 30 gün içinde tahakkuka bağlanır. Bu tarihten başlamak üzere otuz gün içinde de ödeme yapılır.”şeklindeki düzenlemenin çelişkili olduğu, bu durumun işin ifası ve hakediş ödenmesi aşamalarında telafisi güç sorunlara neden olacağı, ayrıca söz konusu düzenlemenin Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin “Hakediş ödemeleri” başlıklı 42’nci maddesine de aykırılık teşkil ettiği iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde“İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur…”hükmü,

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Sözleşme tasarısı” başlıklı 17’nci maddesinde“(1) İdare, sözleşme tasarısını bu Yönetmeliğin ekinde yer alan tip sözleşmeyi esas alarak hazırlar.

(2) Tip sözleşmede boş bırakılan veya dipnota alınan hususlar, işin özelliğine ve sözleşme türüne (götürü bedel/birim fiyat) göre 4734 ve 4735 sayılı Kanunlar ile diğer mevzuat hükümlerine aykırı olmayacak şekilde düzenlenir. …”hükmü,

Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin “Hakediş ödemeleri” başlıklı 42’nci maddesinde“… Hakediş raporlarının düzenlenmesi aşağıdaki esaslara göre yapılır.

1- Toplam Bedel Üzerinden Birim Fiyat Sözleşmelerde;

Geçici hakediş raporları yüklenicinin başvurusu üzerine, sözleşme veya eklerinde aksine bir hüküm bulunmadıkça ayda bir defa düzenlenir. Gelecek yıllara sari olmayan sözleşmelerde yaptırılan işler için, son hakediş raporu bütçe yılının sonuna rastlayan ayın yirminci (20.) günü düzenlenir.

…

Hakediş raporu, yüklenici veya vekili tarafından imzalandığı tarihten başlamak üzere en geç sözleşmesinde yazılı sürenin sonunda, eğer sözleşmede bu hususta bir kayıt yoksa otuz gün içinde tahakkuka bağlanır. Bu tarihten başlamak üzere otuz gün içinde de ödeme yapılır. …”hükmü,

Hizmet Alımlarına Ait Tip Sözleşme’nin “Ödeme yeri ve şartları” başlıklı 12’nci maddesinde“12.1. Sözleşme bedeli (ilave işler nedeniyle meydana gelebilecek artışlara ilişkin bedel dahil20.1).........................’de21ve Genel Şartnamenin hatalı, kusurlu ve eksik işlere ilişkin hükümleri saklı kalmak kaydıyla aşağıda öngörülen plan ve şartlar çerçevesinde ödenecektir:……………………..22”düzenlemesi,

Anılan Tip Sözleşme’nin 22 numaralı dipnotunda“Ödeme planı ve şartları, Genel Şartnamenin “Hakedişler ve Ödeme” başlıklı Yedinci Bölümünde birim fiyat / götürü bedel sözleşmeler için öngörülen usul ve esaslar çerçevesinde işin niteliğine göre İdarece belirlenecektir.”düzenlemesi,

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde“2.1. İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: ARAÇ KİRALAMA HİZMETİ ALIMI

b) Türü: Hizmet alımı

c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği

ç) Yatırım proje no'su (yapım işlerinde): Bu madde boş bırakılmıştır.

d) Kodu:

e) Miktarı: 30 KALEM ARAÇ KİRALAMA

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: ÇEKMEKÖY İLÇESİ”düzenlemesi,

İhaleye ait Sözleşme Tasarısı’nın “Ödeme yeri ve şartları” başlıklı 12’nci maddesinde“12.1. Sözleşme bedeli (ilave işler nedeniyle meydana gelebilecek artışlara ilişkin bedel dahil) MALİ HİZMETLER MÜDÜRLÜĞÜNCE ve Genel Şartnamenin hatalı, kusurlu ve eksik işlere ilişkin hükümleri saklı kalmak kaydıyla aşağıda öngörülen plan ve şartlar çerçevesinde ödenecektir:

HAKEDİŞLERİN TAHAKKUKA BAĞLANMASINA MÜTEAKİP 90 GÜN İÇERİSİNDE ÖDEME YAPILACAKTIR.

12.1.1. Hakediş raporu, yüklenici veya vekili tarafından imzalandığı tarihten başlamak üzere 30 gün içinde tahakkuka bağlanır. Bu tarihten başlamak üzere otuz gün içinde de ödeme yapılır. …”düzenlemesi bulunmaktadır.

Başvuruya konu ihalenin Çekmeköy Belediye Başkanlığı Destek Hizmetleri Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen “Araç Kiralama Hizmeti Alımı” ihalesi olduğu, 14.08.2024 tarihinde İhale İlanı’nın yayımlandığı, bahse konu ihalenin 11.09.2024 tarihinde açık ihale usulü ile e-teklif alınarak gerçekleştirildiği, ihalede 36 adet doküman indirildiği ve 10 istekli tarafından teklif sunulduğu, Kurul karar tarihi itibariyle henüz ihale komisyonu kararı alınmadığı, başvuru sahibinin iddiasının ise ihale dokümanına ilişkin olduğu anlaşılmıştır.

İhale konusu işe ait Sözleşme Tasarısı düzenlemeleri incelendiğinde, 12.1.1’inci maddede hakediş raporunun yüklenici veya vekili tarafından imzalandığı tarihten başlamak üzere 30 gün içinde tahakkuka bağlanacağı ve bu tarihten başlamak üzere 30 gün içinde de ödemenin yapılacağı düzenlenmiş olmakla birlikte; 12.1’inci maddede hakedişlerin tahakkuka bağlanmasına müteakip 90 gün içerisinde ödeme yapılacağına ilişkin düzenlemeye de yer verildiği tespit edilmiştir.

İdarece şikâyete verilen cevapta“Sözleşme tasarısının, “Ödeme yeri ve Şartları” başlıklı 12'nci maddesi 12.1 maddesi genel olarak düzenlenmiş olup, idarece sehven “HAKEDİŞLERİN TAHAKKUKA BAĞLANMASINA MÜTEAKİP 90 GÜN İÇERİSİNDE ÖDEME YAPILACAKTIR” metni numaralandırma olmaksızın düzenlenmiş olup, bu kısımda aslen ödenek dağılımlarına yer verilmiştir. Devamında ise 12.1.1. maddesi düzenlenmiş olup, burada ödemenin hakediş aşamasının ne kadar sürede tahakkuka bağlanacağı, tahakkuk sonrasında ödemese süresine ilişkin süre düzenlemesine yer verilmiştir. İlk düzenlemede bahsi geçen 90 günlük süre ile anlatılmak istenen, hakedişin düzenlenmesi, tahakkuka bağlanması ve ödeme aşamasına geçmesi ile ödemenin maksimum sürede yapılmasına ilişkin toplam süreyi göstermek olup, bu amaçla düzenlenmiş ancak idarece sehven “....tahakkuka bağlanmasını müteakip..” ibaresi hatalı düzenlenmiştir.

Bu nedenle, sözleşme hükümleri dahilinde hakediş hazırlama ve ödeme sürecine kadar geçebilecek sürenin toplam 90 gün olarak dikkate alınması gerektiği değerlendirilecek olup, bu yönde ihale sonucunu etkileyebilecek bir hata/noksan ya da düzeltici işlem tesis edilmesi gereken işlem bulunmadığı anlaşıldığından başvurunun reddine karar verilmiştir.

Bununla birlikte, istekli olabilecek kişinin itiraz başvurusunun açıklama istemi olarak kabul edilerek, yukarıda ki şekilde açıklamanın da yapıldığı, ödeme sürecine ilişkin birbirine uyumsuz gibi görünen düzenlemelerden 90 günlük sürenin neyi ifade ettiği, ödemenin 12.1.1. de düzenlendiği şekilde gerçekleştirilmesi esasının idarece benimsendiği bildirilmiş olacaktır.”ifadelerine yer verilmiştir.

İdarece şikâyete verilen söz konusu cevapta, Sözleşme Tasarısının, 12.1’inci maddesindeki“hakedişlerin tahakkuka bağlanmasına müteakip 90 gün içerisinde ödeme yapılacaktır.”metninin sehven yazıldığı, bu kısımda aslen ödenek dağılımlarına yer verildiği, devamında ise 12.1.1. maddesinin mevzuata uygun olarak düzenlendiği, ilk düzenlemede bahsi geçen 90 günlük süre ile anlatılmak istenenin hakedişin düzenlenmesi, tahakkuka bağlanması ve ödeme aşamasına geçmesi ile ödemenin maksimum sürede yapılmasına ilişkin toplam süreyi göstermek olduğu ancak idarece sehven“....tahakkuka bağlanmasını müteakip..”ibaresine yer verildiği, istekli olabilecek kişinin itiraz başvurusunun açıklama istemi olarak kabul edildiği ve açıklandığı şekilde izahatin yapıldığı, ödeme sürecine ilişkin birbirine uyumsuz gibi görünen düzenlemelerden ödemenin 12.1.1’inci maddede düzenlendiği şekilde gerçekleştirilmesi esasının idarece benimsendiği hususlarının belirtildiği görülmüştür.

Yukarıda yer verilen tespitler ve idare tarafından şikâyete verilen cevaptan hareketle Sözleşme Tasarısı’nın 12.1’inci maddesinde yer alan“Hakedişlerin tahakkuka bağlanmasına

müteakip 90 gün içerisinde ödeme yapılacaktır.”düzenlemesindeki“tahakkuka bağlanmasını

müteakip”ibaresinin sehven yazıldığının anlaşıldığı, maddenin hemen devamında 12.1.1’inci

bentte mevzuata uygun şekilde hakediş raporunun yüklenici veya vekili tarafından imzalandığı tarihten başlamak üzere 30 gün içinde tahakkuka bağlanacağı ve bu tarihten başlamak üzere 30 gün içinde ödeneceğinin düzenlendiği, idarenin uygulamaya esas açık iradesinin de bu doğrultuda olduğu anlaşıldığından, başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Diğer yandan, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez. Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.

Aktarılan Kanun hükmüne göre, başvuru sahibinin itirazen şikâyete konu iddialarının tamamında haklı bulunması halinde başvuru bedeli iadesinin söz konusu olabileceği dikkate alındığında, yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler neticesinde, başvuru sahibinin, iddialarında haklı bulunmadığı anlaşıldığından başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesi için Kanunun öngördüğü şekilde “başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması” koşulunun gerçekleşmediği, dolayısıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendi hükmü gereğince başvuru bedelinin iadesinin mümkün bulunmadığı anlaşılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen otuz gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,

Oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY

Başvuru sahibinin itirazen şikayet dilekçesinde yer alan iddiasının incelenmesi neticesinde, Kurul çoğunluğunca “itirazen şikayet başvurusunun reddine”karar verilmiştir.

Anılan kararda, Sözleşme Tasarısı’nın 12.1’inci maddesinde yer alan“Hakedişlerin tahakkuka bağlanmasına müteakip 90 gün içerisinde ödeme yapılacaktır.”düzenlemesindeki“tahakkuka bağlanmasını müteakip”ibaresinin sehven yazıldığının anlaşıldığı, maddenin hemen devamında 12.1.1’inci bentte mevzuata uygun şekilde hakediş raporunun yüklenici veya vekili tarafından imzalandığı tarihten başlamak üzere 30 gün içinde tahakkuka bağlanacağı ve bu tarihten başlamak üzere 30 gün içinde ödeneceğinin düzenlendiği, idarenin uygulamaya esas açık iradesinin de bu doğrultuda olduğu anlaşıldığından, maddedeki söz konusu çelişkinin ihalenin iptal edilmesini gerektirecek nitelikte olmadığı ifade edilmiştir.

Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin “Hakediş ödemeleri” başlıklı 42’nci maddesinde“… Hakediş raporlarının düzenlenmesi aşağıdaki esaslara göre yapılır.

1- Toplam Bedel Üzerinden Birim Fiyat Sözleşmelerde;

Geçici hakediş raporları yüklenicinin başvurusu üzerine, sözleşme veya eklerinde aksine bir hüküm bulunmadıkça ayda bir defa düzenlenir. Gelecek yıllara sari olmayan sözleşmelerde yaptırılan işler için, son hakediş raporu bütçe yılının sonuna rastlayan ayın yirminci (20.) günü düzenlenir.

…

Hakediş raporu, yüklenici veya vekili tarafından imzalandığı tarihten başlamak üzere en geç sözleşmesinde yazılı sürenin sonunda, eğer sözleşmede bu hususta bir kayıt yoksa otuz gün içinde tahakkuka bağlanır. Bu tarihten başlamak üzere otuz gün içinde de ödeme yapılır. …”hükmü yer almaktadır.

İhaleye ait Sözleşme Tasarısı’nın “Ödeme yeri ve şartları” başlıklı 12’nci maddesinde“12.1. Sözleşme bedeli (ilave işler nedeniyle meydana gelebilecek artışlara ilişkin bedel dahil) MALİ HİZMETLER MÜDÜRLÜĞÜNCE ve Genel Şartnamenin hatalı, kusurlu ve eksik işlere ilişkin hükümleri saklı kalmak kaydıyla aşağıda öngörülen plan ve şartlar çerçevesinde ödenecektir:

HAKEDİŞLERİN TAHAKKUKA BAĞLANMASINA MÜTEAKİP 90 GÜN İÇERİSİNDE ÖDEME YAPILACAKTIR.

12.1.1. Hakediş raporu, yüklenici veya vekili tarafından imzalandığı tarihten başlamak üzere 30 gün içinde tahakkuka bağlanır. Bu tarihten başlamak üzereotuz gün içinde de ödeme yapılır. …”düzenlemesi bulunmaktadır.

İhale konusu işe ait Sözleşme Tasarısı düzenlemeleri incelendiğinde, 12.1.1’inci maddede hakediş raporunun yüklenici veya vekili tarafından imzalandığı tarihten başlamak üzere 30 gün içinde tahakkuka bağlanacağı ve bu tarihten başlamak üzere 30 gün içinde de ödemenin yapılacağı düzenlenmiş olmakla birlikte; 12.1’inci maddede hakedişlerin tahakkuka bağlanmasına müteakip 90 gün içerisinde ödeme yapılacağına ilişkin düzenlemeye de yer verildiği tespit edilmiştir.

Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin “Hakediş ödemeleri” başlıklı 42’nci maddesinde, hakediş raporunun, yüklenici veya vekili tarafından imzalandığı tarihten başlamak üzere en geç sözleşmesinde yazılı sürenin sonunda, eğer sözleşmede bu hususta bir kayıt yoksa otuz gün içinde tahakkuka bağlanacağı belirtilmiş olup bu tarihten başlamak üzere otuz gün içinde de ödeme yapılması gerektiği düzenlenmektedir. Söz konusu madde ile hakediş raporunun tahakkuka bağlanması hususunun otuz günlük süreyle kısıtlanması, bu sürelere ilişkin sözleşmede kayıt bulunmaması şartına bağlandığı anlaşılmıştır. Dolayısıyla hakediş raporunun tahakkuka bağlanmasına ilişkin olarak Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nde belirtilen 30 günlük süre dışında bir süre belirlenmesi noktasında idarenin yetki ve sorumluluğunun bulunduğu,  öte yandan anılan Genel Şartname maddesinde, ödemenin, tahakkuk işleminin gerçekleştirildiği tarihten başlamak üzere 30 gün içinde yapılması gerektiği öngörülmüş olup ödeme süresinin belirlenmesi hususunda (farklı bir süre belirleme yönünden) idareye herhangi bir takdir yetkisi verilmediği de anlaşılmıştır.

Uyuşmazlık konusu ihaleye ait Sözleşme Tasarısı’nın 12.1.1’inci maddesinin yukarıda aktarılan kurala uygun olduğu anlaşılmakta ise de, anılan Tasarı’nın 12.1’inci maddesindeki düzenlemede 30 gün olarak belirtilmesi gereken hakediş ödeme süresinin 90 gün olarak belirlenmesinin mevzuata uygun olmadığı ve ödemeye ilişkin süreler bakımından (30 gün/90 gün) ihale dokümanı düzenlemeleri arasında çelişki yarattığı  görülmektedir.

Bu itibarla, Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin 42’nci maddesi uyarınca, hakedişin tahakkuka bağlanmasını takip eden 30 gün içinde ödenmesi gerekirken, ihale konusu işe ait Sözleşme Tasarısı’nın 12.1’inci maddesinde 90 gün olarak belirlenmesinin kamu ihale mevzuatı hükümlerine aykırı olduğu, aynı düzenleme içerisinde yer verilen ödemeye ilişkin süreler arasında çelişki bulunduğu anlaşıldığından, başvuru sahibinin iddiasının yerinde olduğu ve ihalenin iptal edilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır,

Açıklanan nedenlerle, uyuşmazlığa konu ihalede“ihalenin iptaline”karar verilmesi gerektiği yönündeki düşüncemle, Kurul çoğunluğunun“itirazen şikayet başvurusunun reddine”niteliğindeki kararına katılmıyorum.