Danıştay 12. Daire Başkanlığı 2019/7500 E. , 2023/7101 K.

"İçtihat Metni"

T.C.

D A N I Ş T A Y

ONİKİNCİ DAİRE

Esas No : 2019/7500

Karar No : 2023/7101

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …

VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Bakanlığı

VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU: … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :

Dava konusu istem: Çanakkale ili, Gökçeada ilçesi, ... Kolordu Komutanlığında astsubay olarak görev yapan davacının, Kıbrıs Türk Barış Kuvvetleri Komutanlığında kantin sorumlusu olarak görev yaptığı dönemde işlediği fiilleri nedeniyle 6413 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Disiplin Kanunu'nun 11. maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi, 13. maddesi, 20. maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentleri ile Türk Silahlı Kuvvetleri Yüksek Disiplin Kurulları Yönetmeliği'nin 9. maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentleri uyarınca silahlı kuvvetlerden ayırma cezası ile cezalandırılmasına ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; davacıya isnat edilen fiillerden olan "değişik zamanlarda, 2 ayrı casinoya, toplam 23 defa gitmek" fiilinin ve bu sebeple "ahlaki zayıflık" ya da "hizmete engel davranışlarda bulunmak" disiplinsizliklerini işlediğinin, her türlü şüpheden uzak, açık ve net bir şekilde somut olarak ortaya konulamadığı; ancak, askeri kantinde yapılan sayım ve tartılardan sonra elde edilen bilgileri muhasebeleştirmesi gerekirken, gerçeğe aykırı olarak aylık sayım tartı ve çizelgelerinde bazı malların fiyat ve miktarlarını değiştirerek muhasebeleştirdiği, buna bağlı olarak kantin sermayesinde değişikliğe sebep olduğu, 2013 yılında Yalı Aile Kantininde satılmak üzere alınmış olan mallardan, bir çok parçadan oluşan hediyeli ve tek barkodlu malların bir kısmının satış öncesi birbirlerinden ayrılarak, barkodu olmayanlara barkod üretilerek satış yapılmasını sağladığı ve bu konuda reyonlarda görevli askerlere talimat verdiği, Merkez Kantin Başkanlığına satış yapan firma yetkililerinden açıkların kapanmasına yönelik komisyon istediği hususlarının; davacı hakkında yapılan adli tahkikat ve bu kapsamda alınan bilirkişi raporu, düzenlenen soruşturma raporu ile eki bilgi ve belgeler, soruşturma kapsamında alınan ifadeler ve davacı savunması ile beyanlarının incelenmesi sonucunda sabit olduğu anlaşıldığından, anılan eylemlerin "ahlaki zayıflık ve "hizmete engel davranışlarda bulunmak" disiplinsizliklerini oluşturduğu, davacının sahip olduğu rütbe ve makam dikkate alındığında, Türk Silahlı Kuvvetlerinin itibarını sarsacak nitelikte yüz kızartıcı, utanç verici ve toplumun genel ahlak yapısına aykırı tutum, davranış ve fillerde bulunduğu ve bu eylemleri nedeniyle "ahlaki zayıflık" ve "hizmete engel davranışlarda bulunmak" disiplinsizliklerini işlediği kanaatine varıldığından, tesis edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği gerekçesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı hakkında sübuta eren herhangi bir eylemi bulunmadığı, hakkındaki ceza yargılamasının devam ettiği, kovuşturma aşamasında yapılan değerlendirilmeler, elde edilen deliller ve teknik bilirkişi raporları ilei atfedilen eylemlerin olsa olsa görevi kötüye kullanma ya da ihmal suretiyle görevi kötüye kullanma suçunu oluşturabileceği nedeniyle ek savunmasının alındığı belirtilerek Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ:Temyiz isteminin kabulü ile Bölge Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :

Çanakkale ili, Gökçeada ilçesi, ... Kolordu Komutanlığında astsubay olarak görev yapan davacının, Kıbrıs Türk Barış Kuvvetleri Komutanlığında kantin sorumlusu olarak görev yaptığı dönemde işlediği fiillerin "ahlaki zayıflık" ve "hizmete engel davranışlarda bulunmak" disiplinsizliğini oluşturduğundan bahisle, 6413 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Disiplin Kanunu'nun 11. maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi, 13. maddesi, 20. maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentleri ile Türk Silahlı Kuvvetleri Yüksek Disiplin Kurulları Yönetmeliği'nin 9. maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentleri uyarınca silahlı kuvvetlerden ayırma cezası ile cezalandırılması üzerine temyizen incelenen dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:

6413 sayılı TSK Disiplin Kanununun "Disiplin cezaları" başlıklı 11. maddesinde, "(1) Subay, astsubay, uzman jandarma ve uzman erbaşlar ile sözleşmeli erbaş ve erler hakkında verilebilecek disiplin cezaları ağırlık derecesine göre belirtilmiş ve (f) bendinde, "Silahlı Kuvvetlerden ayırma cezası" bunlar arasında sayılmış; "Silahlı Kuvvetlerden ayırma cezası" başlıklı 13. maddesinde, "(1) Silahlı Kuvvetlerden ayırma cezası, personelin tabi olduğu mevzuat hükümlerine göre Türk Silahlı Kuvvetlerinden ilişiğinin kesilmesi veya durumuna göre sözleşmesinin feshedilmesi sonucunu doğurur. Bu cezayı alanlar, seferberlik ve savaş hâlleri haricinde Türk Silahlı Kuvvetlerinde herhangi bir şekilde görev alamazlar. (2) Silahlı Kuvvetlerden ayırma cezası; kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığında oluşturulacak yüksek disiplin kurulları tarafından verilir ve ilgili kuvvet komutanı, Jandarma Genel Komutanı veya Sahil Güvenlik Komutanının onayı ile yerine getirilir. General ve amiraller hakkında ise Genelkurmay Başkanlığında teşkil edilecek yüksek disiplin kurulu tarafından verilir ve yerine getirilir." hükmü; "Silahlı Kuvvetlerden ayırma cezasını gerektiren disiplinsizlikler" başlıklı 20. maddesinde, "(1) Silahlı Kuvvetlerden ayırma cezasını gerektiren disiplinsizlikler; a) Aşırı borçlanmak ve borçlarını ödeyememek: ... b) Ahlaki zayıflık: Görevine, sosyal ve aile yaşantısına zarar verecek derecede menfaatine, içkiye, kumara düşkün olmak veya Türk Silahlı Kuvvetlerinin itibarını sarsacak şekilde yüz kızartıcı, utanç verici veya toplumun genel ahlak yapısına aykırı fiillerde bulunmak, c) Hizmete engel davranışlarda bulunmak: Devletin ve Türk Silahlı Kuvvetlerinin itibarına zarar verecek nitelikte tutum ve davranışlarda veya ağır suç veya disiplinsizlik teşkil eden fiillerde bulunmaktır... " hükmüne yer verilmiştir.

Türk Silahlı Kuvvetleri Yüksek Disiplin Kurulları Yönetmeliği'nin 9. maddesinde, "(1) Silahlı Kuvvetlerden ayırma cezasını gerektiren disiplinsizlikler; ... b) Ahlaki zayıflık: Görevine, sosyal ve aile yaşantısına zarar verecek derecede menfaatine, içkiye, kumara düşkün olmak veya Türk Silâhlı Kuvvetlerinin itibarını sarsacak şekilde yüz kızartıcı, utanç verici veya toplumun genel ahlak yapısına aykırı fiillerde bulunmaktır. c) Hizmete engel davranışlarda bulunmak: Devletin ve Türk Silahlı kuvvetlerinin itibarına zarar verecek nitelikte tutum ve davranışlarda veya ağır suç veya disiplinsizlik teşkil eden fiillerde bulunmaktır. ..." kuralı yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:

Disiplin cezasının sebebini oluşturan eylem ve davranışlar, aynı zamanda ceza kanununda da suç sayılabilir. Bu durumda, disiplin cezası yaptırımı ile birlikte ceza yaptırımı da uygulanabilir. Bu iki yaptırım türünün hukuki dayanağı, amaç ve sonuçları birbirlerinden farklıdır. Ceza yargılamasında suçun niteliği ve delillerin takdirinde uygulanan ilke ve kurallar ile disiplin hukuku açısından uygulanan ilke ve kurallar birbirinden farklı olduğundan, idarenin, kamu görevlisi hakkında disiplin cezası vermemesi, ceza mahkemelerince ceza verilmesine hukuki engel oluşturmayacağı gibi, aynı şekilde, ceza yargılaması sonucu hükmün açıklanmasının geri bırakılması veya beraat kararı verilmiş olmasının da, kuramsal olarak, disiplin cezası verilmesine engel teşkil etmeyeceği açıktır.

Ancak; ceza yargılaması neticesinde suçun unsurlarının oluşmadığı ya da suçun o kişi tarafından işlenmediği gerekçesiyle verilen beraat kararının, disiplin cezası yönünden de da sadece aynı suç nev'i bakımından bağlayıcı olacağı; bir başka ifadeyle, ceza yargılamasının (beraat kararının) konusunu teşkil eden suç, disiplin hukuku yönünden de aynı suç kapsamında değerlendirilerek disiplin cezası verilemeyeceği kuşkusuzdur.

Öte yandan, ceza yargılaması neticesinde suçun unsurlarının oluşmadığı gerekçesiyle beraat eden kamu görevlisinin eylem, tutum ve davranışlarının bir başka disiplin suçunun kapsamına girmesi halinde, disiplin hukuku yönünden başka bir disiplin cezası ile cezalandırılmasına, delil yetersizliğinden dolayı beraat eden memurun eyleminin de disiplin hukuku yönünden değerlendirilerek aynı veya farklı cezayla cezalandırılmasında hukuki bir engel bulunmamaktadır.

Bir kamu görevlisine isnat olunan disiplin cezasına konu fiillerin, Türk Ceza Kanunu hükümlerine göre cezalandırılmasının gerekli olması durumunda, disiplin cezası hakkında karar verilmesi için mevcut deliller yeterli görülmeyerek ceza mahkemesi kararına ihtiyaç duyulduğu kanaati hasıl olmuş ise, disiplin cezasına konu fiilin hukuki denetiminden önce ceza mahkemesi kararının kesinleşmesinin beklenilmesi gerekmektedir.

Bakılan olayda, 2014 yılı Ocak ayında Kıbrıs Türk Barış Kuvvetleri (KTBK) Komutanlığı Merkez Kantin Başkanlığının açık verdiğinin anlaşılması üzerine görevlendirilen idari tahkikat heyetinin, tespit edilen açığın 2013 yılında görev yapan kantin heyetinden kaynaklandığı kanaatine varması sonucunda, konu ile ilgili soruşturma yapmak üzere KTBK Komutanlığı Askeri Savcılığının görevlendirildiği, Askeri Savcılığın şüpheli/tanık ifadelerini aldıktan ve bilirkişi raporu hazırlattıktan sonra … tarih ve E:…, K:… sayılı iddianameyi düzenlediği, anılan iddianamenin Kıbrıs Türk Barış Kuvvetleri Komutanlığı … Askeri Mahkemesinin 07/08/2014 tarihli kararıyla iade edilmesi üzerine Askeri Savcılık tarafından … tarih ve E:…, K:… sayılı iddianame düzenlenerek davacı ve diğer ilgili personel hakkında iştirak halinde ihtilasen zimmet suçunu işlediklerinden bahisle kamu davası açıldığı, kamu davası açılması sonrasında davacının, iddianamede bahsi geçen eylemi nedeniyle "ahlaki zayıflık" ve "hizmete engel davranışlarda bulunmak" disiplinsizliklerini işlediğinden bahisle yüksek disiplin kuruluna sevk edildiği, yüksek disiplin kurulunca askeri savcılık tarafından yapılan soruşturma dosyasındaki bilgi ve belgeler değerlendirilerek, davacının kantin sorumlusu ve mubayaa olarak görev yaptığı dönemde gerçekleştirdiği ya da iştirak ettiği eylemlerin TSK'nın itibarının sarsılmasına neden olacağı değerlendirilerek "ahlaki zayıflık" ve "hizmete engel davranışlarda bulunmak" disiplinsizliklerini işlediğinden bahisle silahlı kuvvetlerden ayırma cezası ile cezalandırıldığı anlaşılmaktadır.

Bakılan davanın temyiz aşamasında UYAP sistemi üzerinde yapılan inceleme sonucunda; açılan kamu davasına ilişkin dosyanın, askeri mahkemelerin kapatılması üzerine … Asliye Ceza Mahkemesine gönderildiği, yürütülen yargılama sonucunda anılan Mahkemenin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile davacının görevi kötüye kullanmak suçundan neticeten 4.000,00-TL adli para cezası ile cezalandırılmasına karar verildiği; mahkumiyet kararına karşı istinaf başvurusunda bulunulması üzerine, … Bölge Adliye Mahkemesi ... Ceza Dairesinin E:… sayılı dosyasında yargılamanın devam ettiği ve mahkumiyet kararının henüz kesinleşmediği görülmektedir.

Bu durumda, davacının işlediği iddia edilen fiiller sebebiyle yargılandığı ceza davasının sonucunun araştırılması ve ceza yargılaması sonuçlandıktan sonra yeniden bir değerlendirme yapılarak karar verilmesi gerekirken, bu husus gözetilmeksizin verilen Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :

Açıklanan nedenlerle;

1. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,

2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi . . . İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,

3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi . . . İdari Dava Dairesine gönderilmesine, kesin olarak 26/12/2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.